TCMB döviz dönüşüm desteğinin uzatılmasını değerlendiriyor
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Karahan, döviz dönüşüm desteğinin akıbetine ilişkin kararın, önümüzdeki dönemde yaşanacak gelişmeler ve Merkez Bankası bilançosu üzerindeki etkiler göz önünde bulundurularak verileceğini belirtti.
Enflasyondaki sorumluluk ve politika duruşu
Enflasyonla ilgili değerlendirmesinde Karahan, sorumluluğun Merkez Bankası'nda olduğunu vurgulayarak şunları söyledi: "Enflasyon konusunda sebepten bağımsız olarak sorumlu kurum biziz. Sebebi kontrolümüz dışında olduğu durumda dahi sorumluluk bizde. Zirai don, kuraklık, okula dönüş etkisi. Bunlar bahaneler değil. Böyle oldu diye sorumluluktan kaçacak değiliz. Sadece enflasyondaki hedeflerden sapmanın tespitlerini yapmaya çalışıyoruz ki bu sapmalara doğru politikalarla tepki verebilelim."
Karahan, parasal sıkılaşmayla enflasyonda %75'ten %33'e ciddi düşüş kaydedildiğini belirterek "enflasyon hiç düşmedi" söylemine katılmadığını söyledi. Ayrıca son dönemdeki verilerin talebin dezenflasyon süreciyle uyumlu olduğunu ve enflasyon beklentilerinde iyileşme görüldüğünü aktardı.
"Enflasyonla mücadeleyi maratona benzetiyoruz" diyen Karahan, sıkı para politikası kararlılığı, etkin iletişim ve ara hedeflere bağlılığın düşüşün devamını sağlayacağını söyledi: "Maraton koşarken yol koşullarına göre hızınızda farklılıklar olabilir... Önemli olan hedefe doğru kararlılıkla ilerlemeye devam etmek."
KKM ödemeleri ve carry trade farkı
Karahan, kur korumalı mevduat (KKM) ödemelerine ilişkin olarak, "2023'te 833 milyar lira, 2024'te 240 milyar lira ödeme yapıldı" bilgisini verdi. Bu yılın ilk 9 ayında KKM ödemelerinin şu anda 43 milyar lira olduğunu, bu rakamların kesinleşen veriler olmadığını belirtti.
"Carry trade" işlemlerine kur garantisi verilmediğini vurgulayan Karahan, bankaların bu tür işlemleri kendi fonlamalarını sağlamak için yaptığını; KKM ödemeleriyle aralarında temel fark bulunduğunu ifade etti.
Faiz, beklentiler ve sıkı para politikasının süresi
Eylülde politika faizinde 2,5 puan indirim yapıldığını hatırlatan Karahan, haziran başına göre ortalama fonlama maliyetinin 8,5 puan azaldığını ve ticari kredi faizlerinin haziran-eylül aralığında 11,3 puan düştüğünü söyledi. Ancak mevcut enflasyon ortamında talep ve beklenti yönetimi için para politikasındaki sıkılığın bir süre daha korunması gerektiğini vurguladı.
Hanehalkının 12 ay sonrası için yıllık enflasyon beklentisinin %53, reel sektörün beklentisinin yaklaşık %37 olduğuna dikkat çeken Karahan, uygulanan sıkılaşmayla beklentilerdeki düşüşün devam ettiğini belirtti. Temel hedefleri olan fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı para politikasını sürdüreceklerini söyledi.
Sanayi, ihracat ve istihdam
Reel kurun ihracat ve sanayi istihdamı üzerindeki etkisinin sınırlı olduğunu, esas belirleyicinin yurt dışı talep olduğunu belirten Karahan, ihracatın yaklaşık yarısının avro cinsinden gerçekleştiğini aktardı. Son bir yılda üretici fiyatlarının sanayide %25, avronun ise %28 arttığını hatırlattı.
Karahan, Türkiye sanayisinde yüksek katma değerli ve teknoloji yoğun sektörlere doğru bir dönüşüm görüldüğünü, bunun orta vadede ekonominin kırılganlığını azaltacağını söyledi. Konkordato başvurularının ve bu firmalarla ticari ilişkisi olanların ekonomideki paylarının sınırlı olduğunu da vurguladı.
Döviz dönüşüm desteği: Uzatılma kararı gelişmelere bağlı
Döviz dönüşüm desteğinin amacını, ihracatçıların kur kaynaklı maliyetlerini düşürmek ve TCMB döviz rezervlerini güçlendirmek olarak özetleyen Karahan, uygulamanın önceki destek oranının %2 olduğunu, küresel ticarette belirsizliklerin arttığı dönemde bunun 31 Ekim'e kadar %3 olarak yükseltildiğini belirtti. Karahan, "Bu uygulamanın uzatılıp uzatılmayacağı, önümüzdeki dönemde yaşanacak gelişmeler ve Merkez Bankası bilançosu üzerindeki etkileri de dikkate alınarak değerlendirilecektir."
Para politikası kararlarında veri odaklı yaklaşım
Karahan, para politikası kararlarının tüm iç ve dış gelişmeler izlenerek, gerçekleşen verilere ve enflasyon hedeflerine göre alındığını söyledi. Bütçe açığının azalmasının, özellikle deprem harcamalarının azalmasıyla enflasyondaki düşüş sürecine katkı vereceğini ifade etti.
