Trump'ın H-1B Vize Ücretini 100 Bin Dolara Çıkarması Endişe Yarattı
ABD Başkanı Donald Trump 19 Eylül'de imzaladığı kararnameyle, yüksek vasıflı yabancı işçilerin istihdamını düzenleyen H-1B vize programında işverenlerin ödeyeceği ücreti 100 bin dolar olarak belirledi. Kararname, işverenler ve yabancı çalışanlar arasında endişe yarattı ve sektörlerden tepkiler geliyor.
Kararname ve Beyaz Saray'ın gerekçesi
Beyaz Saray, kararnamede H-1B programının ABD'ye yüksek vasıflı işçi getirmek için tasarlandığını, ancak son yıllarda programın kötüye kullanıldığını belirtti. Kararnamede, programın sadece gerçekten yüksek vasıflı işçilerin gelmesini sağlamak amacıyla başvurularda 100 bin dolarlık ücret alınacağı ifade edildi. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt ödemelerin tek seferlik olacağını ve halihazırda vizeye sahip olanların yenilemelerinde ücret alınmayacağını duyurdu. Yetkililer doktorların bu ücretten muaf tutulabileceğine dair sinyal verdi.
H-1B vizesi nedir?
H-1B vizesi, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik başta olmak üzere uzmanlık gerektiren mesleklerde yüksek eğitimli yabancı işçilerin geçici olarak istihdamına izin veriyor. Program; mimarlık, mühendislik, matematik, fizik, sosyal bilimler, tıp ve sağlık, eğitim, muhasebe, hukuk, teoloji ve sanat gibi alanları kapsıyor. Vize ilk olarak 3 yıl için veriliyor ve maksimum 6 yıla kadar uzatılabiliyor.
İşverenler, USCIS'e başvurmadan önce yabancı çalışanın ABD'li işçilerin ücret ve çalışma koşullarını olumsuz etkilemeyeceğini beyan etmekle yükümlü. Kayıt sürecinde işveren başvuru başına ücret ödüyor; daha önce ücretler şirket büyüklüğüne göre başvuru başına 2 bin ila 5 bin dolar arasında değişiyordu.
Sayılar, başvurular ve ülke dağılımı
Kongre tarafından belirlenen kontenjana göre yıllık bazda 65 bin H-1B vizesi veriliyor; ayrıca ABD'de yüksek lisans veya doktora yapanlara 20 bin ek kota ayrılıyor. 2024 mali yılında yeni başvurular, yenilemeler ve uzatmalar dahil yaklaşık 400 bin H-1B başvurusu onaylandı. Göçmen hakları savunucusu fwd.us verilerine göre ABD'de yaklaşık 730 bin H-1B vizesi sahibi bulunduğu tahmin ediliyor.
Hindistan ve Çin vatandaşları en çok H-1B vizesi alanlar arasında ilk sıralarda yer alıyor; bunları Filipinler, Kanada ve Güney Kore izliyor. H-1B sahiplerinin büyük bölümü teknoloji şirketlerinde çalışıyor ve özellikle bilgisayar ile yazılım mühendisliği pozisyonları H-1B vizeleriyle dolduruluyor.
Hangi şirketler H-1B ile en çok çalışan istihdam ediyor?
Teknoloji devleri H-1B programından yoğun biçimde faydalanıyor. Listede Amazon 10 bin 44 H-1B çalışana sahipken, Tata Consultancy Services 5 bin 505, Microsoft 5 bin 189, Meta 5 bin 123, Apple 4 bin 202 ve Google 4 bin 181 H-1B çalışanı istihdam ediyor. Ayrıca Cognizant, JPMorgan Chase, Walmart ve Deloitte gibi şirketler de binlerce H-1B vizeli çalışana sahip.
Ekonomik etkiler ve endişeler
Kararname, teknoloji başta olmak üzere birçok sektörde yabancı yeteneklere erişimi zorlaştırarak iş gücü piyasasını zayıflatma ve inovasyonu yavaşlatma riski taşıyor. Vize ücretindeki artış, şirketleri yabancı personel istihdamında daha seçici olmaya yöneltebilir ve bazı firmaların maliyetleri nedeniyle faaliyetlerini ABD dışına kaydırma ihtimalini gündeme getirebilir.
Elon Musk gibi teknoloji liderleri H-1B programını desteklerken, bazı Cumhuriyetçiler programın ABD çalışanlarına etkisini sorguluyor. Uzmanlar, değişikliğin bazı yerli işçilere kısa vadede fayda sağlayabileceğini, ancak yabancı yetenek kaybının uzun vadede iş gücü piyasasını ve ekonomik dinamizmi zayıflatabileceği uyarısında bulunuyor.
