Zirai Dona Rağmen Malatya Kayısısı 300 Milyon Dolar Hedefliyor
Avrupa Birliği’nden (AB) coğrafi işaret tescili alan ürün sayısı 42ye ulaşırken, listenin üçüncü sırasında yer alan Malatya kayısısı zirai donun etkisiyle ihracatta düşüş yaşadı. Buna rağmen dünya pazarında lezzeti ve kalitesiyle adından söz ettirmeye devam ediyor.
Coğrafi işaretin önemi ve marka değeri
Malatya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özcan, coğrafi işaretli ürünler arasında kayısının kuru meyve grubunda prestij ürünü olduğunu vurguladı. Özcan, 2017de alınan coğrafi işaret belgesinin Malatya kayısısının marka değerini yükselttiğini belirtti ve üretimin kalite, besin değeri ve kalori açısından güçlendiğini ifade etti.
Özcan'ın sözleri: "Malatya kayısısı marka değerini coğrafi işaret belgesiyle beraber arttırmaya devam ediyor. Sadece coğrafi işaretle belgesiyle değil, Malatya kayısı dünyada yaş ve kuru kayısı üretim miktarı başta olmak üzere kalite, besin değeri, kalori bakımından marka değerini gittikçe güçlendiriyor"
"En önemli şey duvarda tablo olmaktan çıkarmak"
Başkan Özcan, coğrafi işaret belgelerinin ürün için bir sigorta görevi gördüğünü ve belgenin raflardaki değeri koruduğunu belirtti. Uygulamada istenen seviyeye gelinmesi gerektiğini vurgulayan Özcan, belgenin sadece sembol olmaması gerektiğini söyledi.
Özcan'ın ifadesi: "Coğrafi işaret belgeleri ürün için bir sigorta görevi görüyor. Bu belge ürünün raftaki değerini ve farklı bölgelerdeki ürünlerle kıyasını korumak için en önemli belgedir. Bu belgeyi aldıktan sonra yapılması gereken en önemli şey duvarda tablo olmaktan çıkarıp rafta koruyucu bir etken kılmak önemli. Avrupa Birliği coğrafi işaretli ürün sayısı arttıkça da bu kullanımı daha çok ön plana çıkıyor"
Malatya’da sanayiciden ihracatçıya tüm paydaşların belgeye sahip çıkması gerektiğini söyleyen Özcan, "Herkes üstüne düşeni yaparsa coğrafi işaretli ürün olmanın vermiş olduğu avantajları kullanırız. Artık coğrafi işaretli ürün olmaktan ziyade bunun faydalarına odaklanmalı" ifadelerini kullandı.
Zirai don ihracatı vurdu, ama talep sürüyor
12 Nisan'da gerçekleşen zirai don afetinin kayısı üretimini belirgin şekilde etkilediğini söyleyen Özcan, ihracatta düşüş yaşandığını belirtti. Geçmişte kısmi don olayları olduğunu, ancak 2025 Nisanındaki donun Türkiye geneline yayıldığını vurguladı.
Özcan'ın açıklaması: "Geçmiş dönemlerde aralıklarla kısmi zira don yaşıyorduk. Ama 2025 yılı nisan ayında yaşadığımız kısmi zirai dondan çıkıp Türkiye’nin tamamını etkiledi. Malatya kayısı yüzde 100 zarar gördü. Buna rağmen 2024 yılından stoklarımızda muhafaza ettiğimiz ürünü de periyodik olarak tüketiciye ulaştırmak için çalışmalarımız devam etti. Zira don kaynaklı olarak ihracat rakamlarında düşüş bekliyorduk. Çünkü fiyatın 12 Nisan kriziyle beraber çok sert bir makas değişikliğinden bahsediyoruz. Bunun etkileri olacak. Her ay ortalama 3 bin tonunun üzerinde bir ihracatla tüketicinin Malatya kayısısına olan özlemini anlayarak pozisyon aldık"
İhracatta hedef: 300 milyon dolar
Özcan, zararların incelendiğini ve pazar kayıplarının onarılacağına inandıklarını belirtti. 1 Ocak 2025'ten bugüne kadar gerçekleştirilen ihracat rakamlarına değinerek somut veriler paylaştı.
Özcan'ın verileri: "Kısmî Pazar kayıplarından bahsediliyor ama biz bu pazar kayıplarını onaracağımıza eminiz. Malatya kayısısı dünya pazarında yerini korumada ısrarlı. 1 Ocak 2025 tarihinden bugüne kadar toplam 43 bin ton ihracat gerçekleştirdik. 260 milyon doların üzerinde bir gelir kaynağı sağlamış olduk. Geçtiğimiz yıllara baktığımız zaman ihracatta tonaj olarak yüzde 50 bir kayıp söz konusu. Yılı 50 bin ton ihracatla kapatmayı hedefliyoruz ama küçük sapmalarda olabilir. 300 milyon dolar ihracat geliri yakalamak için çalışmalarımız devam ediyor. 10 aylık ihracat rakamları beklentilerimizin dışında gerçekleşmedi"
Malatya kayısısının coğrafi işaretle güçlenen markalaşma süreci ve ihracat hedefleri, üretici ve ihracatçıların hızlı aksiyon almasıyla desteklenmeye devam edecek.
AVRUPA BİRLİĞİ'NDEN (AB) COĞRAFİ İŞARET TESCİLİ ALAN ÜRÜN SAYISI 42’YE ULAŞTI. LİSTENİN ÜÇÜNCÜ SIRASINDA YER ALAN MALATYA KAYISISI, ZİRAİ DON NEDENİYLE İHRACATTA DÜŞÜŞ YAŞASA DA DÜNYA PAZARINDA LEZZETİYLE ADINDAN SÖZ ETTİRMEYE DEVAM ETTİ.
