2025 Nobel Fizik Ödülü John Clarke, Michel Devoret ve John Martinis'e Verildi
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında 2025 Nobel Fizik Ödülü sahipleri açıklandı. Ödül, elektrik devresinde makroskopik kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonunun keşfine ilişkin çalışmaları nedeniyle İngiliz John Clarke, Fransız Michel Devoret ve ABD'li John Martinis'e verildi.
Ödülün Gerekçesi
Clarke, Devoret ve Martinis, yaptıkları deneylerle kuantum dünyasının sıra dışı özelliklerinin, elde tutulabilecek büyüklükteki sistemlerde somut olarak gözlemlenebileceğini gösterdi. Geliştirdikleri sistemin, kuantum mekaniğinin öngördüğü şekilde enerjiyi belirli miktarlarda emip yaydığını kanıtlaması, çalışmanın merkezinde yer aldı.
Akademinin açıklamasına göre bu keşifler, yeni nesil kuantum teknolojilerinin geliştirilmesinin önünü açtı.
Laureatlar: Clarke, Devoret ve Martinis
John Clarke 1942'de İngiltere'nin Cambridge kentinde doğdu. Cambridge Üniversitesi Fizik Bölümünden 1964'te mezun olan Clarke, 1968'de aynı bölümde doktora eğitimini tamamladı. Halen ABD'deki California Berkeley Üniversitesi Fizik Bölümünde profesör olarak görev yapıyor.
Michel Devoret 1953'te Paris'te doğdu. 1982'de Paris-Saclay Üniversitesinde fizik doktorasını tamamlayan Devoret, şu anda ABD'deki Yale Üniversitesi ve California Üniversitesi Santa Barbara yerleşkesinde profesör unvanıyla çalışıyor.
John Martinis 1958'de ABD'de doğdu. California Berkeley Üniversitesi Fizik Bölümünde lisans ve doktora eğitimini tamamlayan Martinis, halen California Üniversitesi Santa Barbara yerleşkesinde profesör olarak görev yapıyor.
Bağlam ve Önceki Yıl
2024 Nobel Fizik Ödülü, "yapay sinir ağları ile makine öğrenimini sağlayan çalışmalara" imza atan ABD'li John Hopfield ve İngiliz asıllı Kanada vatandaşı Geoffrey Hinton'a verilmişti.
Nobel Ödülleri Hakkında
Nobel Vakfı, Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kuruldu. Dünyanın en saygın ödüllerinden olan Nobel Ödülleri; İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp dallarında veriliyor.
Ekonomi dalında verilen Nobel Ekonomi Ödülü ise 1968'de İsveç Merkez Bankası kararıyla oluşturuldu ve ilk kez 1969'da takdim edildi. Ödüller her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenlerle sahiplerine veriliyor.
Ödüllerin başlangıcı olan 1901'den bu yana bazı yıllarda ödüller verilmedi; toplamda 49 defa yapılan iptallerin çoğu Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti. Ayrıca törenler, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de yapılamamıştı.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, 2025 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri açıklandı. 2025 Nobel Fizik Ödülü, "elektrik devresinde makroskopik kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonunun keşfine" ilişkin çalışmalarından dolayı İngiliz John Clarke, Fransız Michel Devoret ve ABD'li John Martinis'e verildi.
