Amman'da Endülüs Söyleşisi: Prof. Dr. Salah Cerrar'dan Medeniyet Vurgusu
"Endülüs’ten Anadolu’ya ve Bilad-i Şam’a Medeniyet’in İzleri ve Yansımaları"
Ürdün Eski Kültür Bakanı Prof. Dr. Salah Cerrar, Amman'daki Yunus Emre Türk Kültür Merkezinde düzenlenen söyleşide Endülüs medeniyetinin tarihsel süreç ve etkilerini anlattı.
Cerrar, Endülüs'ün bilim ve sanat alanında ulaştığı seviyenin günümüzün ihtiyaç duyduğu bir medeniyet modeli sunduğunu belirterek, yaklaşık sekiz yüzyıl boyunca hoşgörü temelinde birlikte yaşamanın örneklerini verdiğini vurguladı.
Konuşmasında, Endülüs'ün 1492'deki yıkılışına dikkat çeken Cerrar, yıkılışın ardından Osmanlı devleti aracılığıyla çok sayıda Müslüman ve Yahudi'nin kurtarılarak başta Anadolu, Kuzey Afrika ve Balkanlara yerleştirildiğini aktardı.
Cerrar, Endülüs'ten kurtarılanların Orta Asya'ya kadar uzanan göçlerle dağıldığını; bu süreçte Endülüs izlerinin Anadolu, Orta Asya ve Balkanlarda görülmeye başlandığını söyledi.
Endülüs etkisinin bugün de İspanya, Avrupa ve Latin Amerika'da sürdüğünü ifade eden Cerrar, "Avrupa’da bıraktıkları eserler, 800 yıllık bir medeniyete ve İslam tarihine tanıklık etmektedir." değerlendirmesinde bulundu.
Endülüs'ün güçlenmesinde farklı medeniyetlere açıklığının rolüne işaret eden Cerrar, "Romalılar, Yunanlar, Çin ve Hint kültürlerinden de etkilendiler. Aslında başka bir kültürden etkilenmemiş bir medeniyet neredeyse yoktur." dedi.
Coğrafi konumun önemini vurgulayan Cerrar, bölgenin İslam-Arap dünyası ile Avrupa arasında bir köprü görevi gördüğünü ve çok sayıda eserin Latince ve diğer Avrupa dillerine çevrilmesinin medeniyetin yayılmasını hızlandırdığını anlattı.
Endülüs şiiri, mimarisi ve sanatında "insani faktör" öne çıktığını belirten eski bakan, bunun medeniyetin dış dünyada kabul görmesini kolaylaştırdığını kaydetti.
Cerrar, Endülüslü gezgin alimlerin gittikleri yerlere eserlerini, kitaplarını ve kültürel birikimlerini taşıdıklarını; bu sayede Endülüs mirasının farklı coğrafyalara ulaştığını, ancak yüzlerce seyahat yazısından çok azının günümüze intikal ettiğini aktardı.
Etkinlikte Endülüslü şahsiyetlerin Avrupa, Latin Amerika, Balkanlar, Anadolu ve hatta Çin'e kadar ulaştığını anlatan Cerrar, Endülüslü seyyah Hac Abdullah İbn Saffah'ın Bizans'taki Ayasofya ziyaretine dair aktarımlarını da paylaştı.
Cerrar, Hicri 8. yüzyılda, Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde İbn Saffah’ın Anadolu’ya geldiğini, bu gezginin dönemin Osmanlı ordusu, yemekleri ve kültürü hakkında bilgiler verdiğini belirtti.
Endülüs'ün dil, müzik, mimari, İslami ilimler, tıp ve felsefe gibi alanlarda tüm dünyaya bıraktığı mirasın korunması gerektiğini vurgulayan Prof. Cerrar, katılımcıların sorularını da yanıtladı.
Söyleşide Endülüs'ün yıkılış nedenlerini ele alırken bugünkü Filistin meselesiyle kıyaslamalarda bulunan Cerrar, sekiz asırlık muazzam medeniyetin iç çekişmeler ve ihanetler sonucunda ortadan kalktığını ifade etti.
