Biyopsi Olmadan Kanser Tespiti: SBTÜ'den 360° Fiberoptik Endoskopi
Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden (SBTÜ) Doç. Dr. Timuçin Emre Tabaru ve ekibi, Bilkent UNAM ortaklığında yürüttükleri çalışma sonucunda damar ve doku içini 360 derece görüntüleyebilen, kanserli hücreleri yerinde tespit edebilen saç teli inceliğinde bir fiberoptik fotoakustik endoskopi sistemi geliştirdi. Çalışmanın patentinin alındığı bildirildi.
Nasıl çalışıyor?
Geliştirilen sistem, 7 tane çekirdeği olan ve saç kılı boyutlarında kablolardan oluşan fiberoptik yapılarla lazer ışığını damarın içine ileterek çalışıyor. Işık dokudan yansıdığında akustik dalgalar üretiyor; bu dalgaların ve optik sinyallerin analiz edilmesiyle hücrelerin yapısı, doku sertliği ile tümörlerin iyi ya da kötü huylu oluşu tespit edilebiliyor. Fiberoptik kablolar elektrik yerine ışık taşıdıkları için dokuda ısınma veya tahribata yol açmıyor ve manyetik alanlardan etkilenmedikleri için MR gibi cihazlarla güvenle kullanılabiliyor.
Doç. Dr. Timuçin Emre Tabaru konuya ilişkin olarak şöyle dedi: "Yurt içinde ve yurt dışında bu alanda bir çalışma yok, biz de bu çalışmanın patentini aldık. İleriki dönemlerde de bu çalışmanın cihaz haline getirilmiş halini oluşturmaya çalışacağız."
Erken teşhis ve uygulama
Tabaru, yöntemin damar ve dokunun 365 derece görüntüsünü sağlayacağını belirterek şunları aktardı: "Kalp ve damar hastalıkları çağımızın en büyük sorunlarından bir tanesi. Bu hastalıklar çevremizde de birçok insanda var. Bu alana da bir ilgim vardı ve çalışma alanım da fiberoptik sensörler olduğu için bu hastalıklara bir çare bulmak için bu işe girdik... Biz bu kabloları damar içerisinden vücuda yönlendirerek lazer ışınları gönderiyoruz. O ışınlar doku yüzeyinden yansıyarak akustik dalgalar üretiyorlar. Bu dalgalar bir insanın duyamayacağı ancak bir yarasanın işitebileceği bir frekans. Bizler bu frekansları alarak doku üzerinden yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edebiliyoruz. Bu esnada vücut içerisindeki kanserli hücrelerin dışarı çıkarılmadan biyopsisini yapabiliyoruz."
Tabaru, gönderilen ışın ve geri alınan dalganın verilerine göre damar içinde ulaşılamayan noktaların deformasyonlarının, kanserli hücre varlığının ve varsa evresinin belirlenebileceğini vurguladı. Normalde doku örneğinin vücut dışına alınarak yapılan biyopsi işleminin yerine bu verilerin optik olarak değerlendirilmesiyle tanı konulabildiği belirtildi.
Çalışma şu anda bir prototip aşamasında bulunuyor. Araştırmacılar, sistemin ilerleyen safhalarda cihazlaştırılarak hastalara sunulması ve belirtiler ortaya çıkmadan kötü huylu hücrelerin veya tıkanıklığa neden olacak dokuların tespit edilmesiyle sağlık alanında önemli katkı sağlaması hedefleniyor.
SİVAS BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ’NDEN (SBTÜ) DOÇ. DR. TİMUÇİN EMRE TABARU VE EKİBİ, BİLKENT UNAM ORTAKLIĞINDA YÜRÜTTÜKLERİ ÇALIŞMA SONUCUNDA DAMAR VE DOKU İÇİNİ 360 DERECE GÖRÜNTÜLEYEBİLEN, KANSERLİ HÜCRELERİ YERİNDE TESPİT EDEBİLEN FİBEROPTİK ENDOSKOPİ SİSTEMİ GELİŞTİRDİ. ÇALIŞMANIN PATENTİ ALINIRKEN, GELİŞTİRİLEN SİSTEM İLE DAMAR İÇİNDEKİ BOZULMALAR VE KANSERLİ HÜCRELER BELİRTİ VERMEDEN ÇOK DAHA ÖNCE TESPİT EDİLEBİLİYOR.
