Çeltikte Damla Sulama: 4 Kat Su Tasarrufu ve Verimde Artış
İRİZ ÖZBAKIR - Türkiye'de en çok Trakya Bölgesi'nde üretilen çeltikte, uygulanan damla sulama yöntemiyle hem su tasarrufu sağlandı hem de verimde artış gözlendi.
Çeltik ve su kullanımı
Pirinç tanesinin tarladaki hali olan çeltik, dünyada mısırdan sonra en fazla üretilen ikinci tahıl ürünü ve suyu en çok kullanan bitkiler arasında bulunuyor. Geleneksel üretimde çeltik tarlaları gelişim sezonu boyunca sular altında bırakılıyor ve bu da aşırı su tüketimine yol açıyor. İklim değişikliğinin etkileriyle su kaynaklarının sürdürülebilirliği için alternatif sulama yöntemlerine ihtiyaç artıyor.
Uzman değerlendirmesi
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Çamoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada kuraklık koşullarında çeltik gibi yoğun su gereksinimi olan bitkilerde tasarruf sağlayan yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğini vurguladı. Çamoğlu, şehirlerdeki su kesintilerinin tarımsal alanlardaki sorunları da yansıttığını, çeltik alanlarında su kısıtlamalarının bu yıl arttığını belirtti.
Çamoğlu, damla sulamanın çeltikte kolaylıkla uygulanabildiğini söyleyerek, damla sulamaya uygun ve yabancı ot ilaçlarına dayanıklı çeltik tohumları seçilmesinin öncelikli olması gerektiğini ifade etti.
Çamoğlu'nun dikkat çektiği önemli tespitlerden biri de şu oldu: Geleneksel çeltik yetiştiriciliğinde dekara 5.000 m³ su kullanılırken, gerçek ihtiyaç yaklaşık 1.000 m³. Yani dekara 5.000 yerine 1.000 m³ su kullanılarak 4.000 m³ yani yaklaşık 4 kat tasarruf sağlanabiliyor. Damla sulamada verim geleneksel sulamaya göre azalmak yerine bazı örneklerde artış gösteriyor ve bitkinin ihtiyacı kadar ilaç uygulaması çevre kirliliğini azaltıyor.
Avantajlar: Gübre, ilaç ve arazi düzenlemesinde kolaylık
Prof. Dr. Çamoğlu, damla sulamanın eğimli arazilerde bile toprak hazırlığı ihtiyacını azalttığını, gelenekselde tava oluşturmak için yapılan setlerin yer kaybına yol açtığını, damla sulamada ise sadece boruların yerleştirilmesiyle uygulamanın mümkün olduğunu belirtti. Ayrıca bir yılda birden fazla ürün alma imkânı ve gübre ile ilaç tasarrufu sağlandığını kaydetti.
Üretici deneyimleri
Çanakkale Dişbudak Köyü Muhtarı Rıdvan Uysal, 200 dönüm arazide 5 yıldır damla sulamayla üretim yaptığını, sudan tasarruf ederek daha kaliteli ürün elde ettiklerini ve eğimli arazilerde de yetiştirme imkânı bulduklarını söyledi. Uysal, kartlı sayaçlarla su tüketimini takip ettiklerini ve damla sulamada dönüm başına yaklaşık 900 m³ su harcadıklarını belirtti. Verimde de artış gördüklerini, eski sistemde dekarda 600 kilogram alırken şimdi 750-900 kilogram arasında verim elde ettiklerini aktardı.
35 yıldır çiftçilik yapan Bayram Yümsek ise mısır yerine çeltik ekerek kazancını artırdığını, damla sulama uygulaması başta şüpheyle karşılanmış olsa da İlçe Tarım Müdürlüğü desteğiyle denedikten sonra güzel verim aldığını ve memnun olduğunu söyledi.
Devlet desteği ve gelecek perspektifi
Çamoğlu, çeltikte damla sulama için devlet destekleri bulunduğuna ve sulama yatırımlarında yüzde 50 hibe alınabildiğine dikkat çekti. Türkiye'de yılda yaklaşık 1 milyon ton çeltik üretildiğini, üretimin yoğun olarak Trakya Bölgesi ile Çanakkale, Gönen ve Samsun'da yapıldığını belirten Çamoğlu, kişi başına yıllık çeltik tüketiminin 8-10 kilogram civarında olduğunu hatırlattı.
Çamoğlu'nun vurguladığı son sözler, uygulamanın önemini özetliyor: "İleride pirinç yemek istiyorsak damla sulamayla çeltik yetiştirmeyi aklımıza koymamız gerekiyor".
Türkiye'de en çok Trakya Bölgesi'nde üretilen çeltikte, damla sulama yöntemiyle yaklaşık 4 kat tasarruf sağlanırken verimde artış gözlendi.
