Cevizde Akıllı Böcekle Zararlı Mücadelesinde %99 Başarı
Ankara Üniversitesi geliştirdi: Biyolojik mücadelede su ve çevre tasarrufu sağlanıyor
İRİZ ÖZBAKIR - Türkiye'de ceviz yetiştiriciliğinde zararlılarla mücadelede tarım ilacı alternatifi akıllı böcek kullanımıyla yüzde 99'a varan başarı elde edildi.
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Entomoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Özkan, AA muhabirine, gıda üretiminde yaygın kullanılan tarım ilaçlarının yalnızca yüzde 1'inin hedef zararlıya ulaştığını, geri kalan yüzde 99'un toprağı, havayı ve suyu kirleterek biyolojik çeşitliliğe zarar verdiğini söyledi.
Özkan, tarım ilacının bir kısmının üründe kalıntı bıraktığını, bunun da ürünlerde kalite ve miktar kayıplarına neden olduğunu belirterek, Türkiye'nin zengin biyolojik çeşitliliğinden faydalanılabileceğini vurguladı. "Faydalı böceğimiz çıkıyor, zararlıyı buluyor...." dedi.
Akıllı böcek kiti: Laboratuvardan tarlaya
Özkan, dünyada 200 faydalı böcekten kitle üretimi yapıldığını, sayıların artması gerektiğini ve bu amaçla bir uygulama kiti geliştirdiklerini anlattı. "Faydalı böceği laboratuvarda kit haline getirdik. Bir kitte 3 bin faydalı böcek var. Faydalı böceği üreticimize veriyoruz ve o da bunu belli aralıklarla dala asıyor. Buradan faydalı böceğimiz çıkıyor, zararlıyı buluyor. Zararlının içerisine bir yumurta koyarak imha ediyor. Çevre kirlenmiyor. Kalıntı problemi ve biyolojik çeşitlilik kaybı yok. Dünyada tek sürdürülebilir biyolojik mücadele yöntemi akıllı böcek." ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Özkan, tarım ilaçlarının bitkinin bağışıklığını düşürdüğünü, buna karşın akıllı böcek kullanılan bahçelerin beklenmedik hava olaylarına karşı daha dirençli olduğunu söyledi. Yurt dışındaki uygulamalarda en iyi başarı oranının yüzde 75 olduğunu belirten Özkan, "Üreticimize sorun, akıllı böceklerle yüzde 99 başarımız var." diye konuştu.
Akıllı böceklerin su tasarrufuna katkısına dikkat çeken Özkan, hesaplamalara göre Türkiye'de yıllık 60 bin ton ilaç kullanıldığını ve bu ilaçları uygulamak için yaklaşık 120 orta ölçekli gölet kadar su harcandığını, oysa akıllı böcek kullanımında su ihtiyacı olmadığını vurguladı.
Ekonomik boyut: Cevizde ve ülke ölçeğinde maliyet
Özkan, Türkiye'de ceviz yetiştirilen 1,5 milyon dekar alan bulunduğunu, cevizde en önemli zararlının ceviz iç kurdu olduğunu aktardı. İç kurduna üç ilaçlama yapıldığını, bunun için Türkiye'de 15 milyon dolarlık ilaç kullanıldığını, su ve mazot için ise toplam 500'er bin dolar maliyet oluştuğunu söyledi. "Sadece bu zararlının cevizdeki toplam maliyeti 16 milyon dolar. Bunu Türkiye çapında düşündüğümüzde bilinçsiz tarım ilacı kullanmaktan ülke her yıl 10 milyar dolar kaybediyor." değerlendirmesinde bulundu.
Akıllı böcek kullanımında üreticilerin sabırlı olması gerektiğini belirten Özkan, yöntemin yaklaşık 8 yılda ekolojik dengeyi sağlayarak zararlıları baskı altına aldığını ifade etti.
Uygulama örneği: Türkiye'nin ilk akıllı böcek kullanan üreticisi
Ceviz üreticisi ve doktor Sertaç Kayın, Polatlı'nın Avşar Köyü'nde 60 dönümlük arazide 10 yıldır organik üretim yaptığını anlattı. Kayın, bahçeden yıllar içinde 1 ton, sonra 3 ve 6 ton ürün aldığını; geçen yıl ise 12 ton ürün elde ettiğini söyledi ve verim artışının devam edeceğini öngördü.
Kayın, pestisitlerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini yakından izlediğini belirterek, "Pestisitlerin özellikle gebelerdeki, anne karnındaki, embriyodaki ve de yaşlı gruplardaki çocuklardaki hasarlarını çok yakından izlediğim için böyle bir amaca hizmet etmek maksadıyla yola çıktım." dedi. Kayın, zaman zaman ürünün üçte birini kaybetmeyi göze alarak yöntemi geliştirdiklerini, şu anda akıllı böcek kullanımını yüzde 99'a varan başarı oranıyla sürdürdüklerini söyledi.
Kayın, organik tarımda verimin geleneksele göre daha az olduğu algısının yanlış olduğunu, biyolojik mücadeleyle verimin artırılabildiğini ve toprağın korunarak daha az su tüketildiğini belirtti. Ceviz ağaçlarına yılda 7 kere akıllı böcek astıklarını, böylelikle ekolojik dengenin ve faydalıların korunduğunu anlattı. Bahçesinde 100 cevizin en fazla üçünün zarar gördüğünü ifade eden Kayın, bu başarının yılda 5 ila 10 kez tarım ilacı kullananların yaklaşamadığı bir düzey olduğunu ekledi.
Sonuç: Akıllı böcek kiti, ceviz üretiminde hem çevresel hem ekonomik faydalar sunuyor; su ve kimyasal kullanımını azaltarak biyolojik çeşitliliği koruyor ve üreticilere yüksek verim vaat ediyor.
Türkiye'de ceviz yetiştiriciliğinde zararlılarla mücadelede tarım ilacı alternatifi akıllı böcek kullanımıyla yüzde 99'a varan başarı elde edildi.
