Ebulfez Elçibey 25. Ölüm Yılında Anılıyor
Hayatı ve Eğitimi
Ebulfez Elçibey, 1938 yılında Nahçıvan'ın Ordubad ili Keleki köyünde doğdu. İlk eğitimini Nahçıvan'da tamamladıktan sonra Azerbaycan Devlet Üniversitesi Doğu Bilimleri Fakültesi, Arap Filolojisi Bölümü'ne girdi. Mezuniyetinin ardından bir süre Mısır'da tercümanlık yapan Elçibey, ülkesine döndükten sonra akademik çalışmalarını sürdürdü.
1969'da "Tolunoğulları Devleti" üzerine hazırladığı doktora teziyle akademik kariyerini ilerleten Elçibey, öğretim üyesi olarak görev yaptığı üniversitede öğrencilerine Türkçülük ve bağımsızlık ruhunu aşılamaya çalıştı. Bu faaliyetler nedeniyle Devlet Güvenlik Servisi (KGB) tarafından hedef alınan Elçibey, 1975'te "Sovyet karşıtı propaganda" suçlamasıyla 1 yıl 7 ay hapis yattı.
Siyasi Mücadele ve Liderlik
Serbest kaldıktan sonra Azerbaycan Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde görevine devam eden Elçibey, 1988'de başlayan bağımsızlık hareketinin öncülerinden oldu. 1989'da kurulan Azerbaycan Halk Cephesi'nin (AHC) genel başkanı seçildi ve ülkenin siyasi yaşamında etkili bir figür haline geldi.
7 Haziran 1992'deki seçimlerde yüzde 60,9 oy alarak Azerbaycan Cumhurbaşkanı olan Elçibey, kısa sürede önemli reformlara imza attı.
Cumhurbaşkanlığı Dönemi ve Reformlar
Elçibey'in cumhurbaşkanlığı döneminde milli devletin temelleri atıldı. En dikkat çeken adımları arasında Sovyet ordusunu Azerbaycan'dan çıkarmak ve milli ordunun kurulmasını sağlamak vardı. Ayrıca milli paranın basılması, Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçiş ve üniversite sınavlarında test sistemine geçilmesi gibi reformlar gerçekleştirildi.
Türkiye ile İlişkiler
Dış politikada önceliği Türkiye ile stratejik yakınlaşmaya veren Elçibey, cumhurbaşkanı seçildikten sonra ilk resmi yurt dışı ziyaretini 24-27 Haziran 1992 tarihlerinde Türkiye'ye yaptı. TBMM'de yaptığı konuşmada "Mustafa Kemal'in yolunu izliyoruz." mesajını verdi.
Anıtkabir'deki hatıra defterine yazdığı ifade şu şekilde hafızalara kazındı: "Ey büyük Türk, büyük komutan. Sizi ziyaret etmekle kendim ve milletim adına onur duydum. Senin askerin Elçibey."
Siyasi Çalkantı, Geri Çekilme ve Son Yılları
Karabağ'daki savaş ve ülkedeki iç karışıklıklar Elçibey'in iktidarının uzun sürmesine engel oldu. Haziran 1993'te yaşanan Gence isyanının ardından görevini bırakarak doğduğu Keleki köyüne çekildi. Yaklaşık 4,5 yıl burada kaldıktan sonra Bakü'ye dönerek Azerbaycan Halk Cephesi Partisi genel başkanı sıfatıyla siyasi mücadelesini sürdürdü.
Hayatının son yıllarında ağır bir hastalıkla mücadele eden Elçibey, 22 Ağustos 2000'de tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi'nde hayatını kaybetti.
Mirası
Ebulfez Elçibey, bağımsızlık ideallerine bağlılığı, Türk dünyasına yönelik vizyonu ve sade yaşam tarzıyla Azerbaycan ve Türk coğrafyasında derin izler bıraktı. Onun mücadelesi ve fikirleri, özellikle Türkiye başta olmak üzere tüm Türk dünyasında karşılık buldu ve anılmaya devam ediyor.
