F-35 Krizi: İsviçre Alternatifleri Derinlemesine İnceliyor
İsviçre Federal Hükümeti, ABD ile yapılan F-35A savaş uçağı alımı anlaşmasında ortaya çıkan fiyat artışları nedeniyle tedarik planlarını gözden geçiriyor. Hükümet, Federal Savunma, Sivil Koruma ve Spor Bakanlığına (DDPS) çeşitli seçenekleri derinlemesine inceleme talimatı verdi.
Müzakerelerin seyri
Federal Konsey yazılı açıklamasında, yaz dönemi boyunca yürütülen görüşmelerin ABD'nin tutumunda bir sapma yaratmadığını ve bu nedenle F-35A için İsviçre'ye sabit bir fiyat verilemediğini belirtti. Açıklamada, son haftalarda Beyaz Saray'ın üst düzey temsilcileriyle yoğun temas kurulduğu, fiyat konusunun ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth ile İsviçreli mevkidaşı Martin Pfister arasındaki bir telefon görüşmesinde de ele alındığı vurgulandı.
Fiyat artışı ve gerekçeler
İsviçre ile ABD arasında 19 Eylül 2022'de imzalanan ve 36 F-35A tedarikini öngören yaklaşık 7,4 milyar dolar tutarındaki anlaşmanın ardından, haziran ayı sonunda tedarikte ek maliyetlerin 650 milyon ile 1,3 milyar İsviçre Frangı arasında değişebileceği açıklanmıştı. ABD yönetimi, artan enerji ve ham madde fiyatları, enflasyon ile küresel tarifelere dayalı maliyet artışlarını gerekçe gösteriyor.
Federal Konseyin kararı ve hedef
Federal Konsey, F-35A'nın tedarikine kararlılığını sürdürüyor. Açıklamada amaç, diğer uçaklara göre önemli teknolojik avantaj sağlayan ve Avrupa genelinde yaygın kullanılan bu uçağı edinerek İsviçre'yi havadan gelen tehditlere karşı korumak olarak ifade edildi. Federal Konsey, DDPS'ye kasım sonuna dek farklı senaryoları değerlendirme talimatı verdi.
Siyasi tepkiler ve olası sonuçlar
ABD'nin uyguladığı gümrük tarifelerindeki değişiklik sonrası İsviçre'ye %39 tarife uygulanması kararı da sürece etki etti. İsviçre Halk Partisi milletvekili Jean-Luc Addor, sözleşmedeki fiyat artışlarını eleştirerek anlaşmanın adil olup olmadığının sorgulanması gerektiğini savundu.
Basında yer alan haberlere göre yeni fiyat artışının yaklaşık 1,7 milyar dolar seviyelerine ulaşabileceği öne sürüldü. İsviçre Savunma Bakanlığı ise sabit fiyat konusunda ısrarcı olduğunu, hukuki yollara başvurmanın sınırlı olduğunu ve anlaşmazlık sürdüğü takdirde alımın iptal edilebileceğini belirtti.
DDPS, Federal Konsey'e kasım sonuna kadar bundan sonraki adımlara ilişkin teklif sunacak.
