Hava Kirliliğiyle Mücadelede Eylem Planlarının Rolü
İRİZ ÖZBAKIR - İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, yerel yönetimlerin hava kirliliğini azaltmak amacıyla hazırladığı temiz hava eylem planlarının önemine dikkat çekti.
İTÜ'den Toros'un Değerlendirmesi
Toros, Birleşmiş Milletler'in hava kalitesini iyileştirmeye dönük çalışmalarını teşvik ettiği ve kamuoyunda farkındalık yaratmak amacıyla 2019'da aldığı kararla her yıl 7 Eylül "Mavi Gökyüzü İçin Uluslararası Temiz Hava Günü" olarak kutlandığını anımsattı.
Hava kirliliğinin hem ısıtıcı hem de soğutucu etkileri olduğuna işaret eden Toros, havadaki gazlar ve gözle görülemeyen küçük parçacıkların sağlık, bitki örtüsü ve çevre üzerinde olumsuz etkiler yarattığını belirterek, "hava kirliliği, soluduğumuz havanın hastalanması gibidir" dedi.
Hava Kirliliğinin Kaynakları
Toros, Türkiye'deki kirliliğin kaynakları arasında fabrika ve sanayi tesisleri, termik santraller, motorlu taşıtlar, konutlarda kullanılan yakıtlar, tarım ve düzensiz şehirleşme faaliyetlerini saydı. Bu faaliyetlerin özellikle büyük şehirler ve sanayi bölgelerinde hava kalitesini ciddi şekilde etkilediğini vurguladı.
Hava Kirliliğini Azaltma Önerileri
Doğal gaza geçiş, ısı yalıtım çalışmaları ve kaynakların daha verimli kullanılmasının hava kirliliğini azalttığını belirten Toros, mücadelenin sanayi, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve bireylerin ortak sorumluluğu olduğunu söyledi.
Toros, enerji verimliliği, temiz ulaşım, doğru şehir planlaması, sanayide temiz teknoloji ve toplum bilincinin güçlendirilmesiyle sürdürülebilir çözümlerin mümkün olduğunun altını çizdi. Ayrıca, "Yerel yönetimler hava kirliliğiyle mücadele etmek için temiz hava eylem planları hazırlayıp uygulamaya çalışıyorlar. Bu planlar, yerel sorunlara ve kaynaklara özel çözümler sunarak, şehirlerdeki hava kirliliğini azaltmayı hedefliyor." ifadesini kullandı.
Toros, yerel yönetimlerin toplu taşıma ağlarını güçlendirerek insanları özel araçlar yerine otobüs, metro veya tramvay gibi çevreci seçeneklere yönlendirmeyi amaçladığını, şehirdeki fabrikaların ve sanayi tesislerinin emisyonlarının denetlendiğini, yasal sınırlara uymayan tesislere yaptırımlar uygulandığını ve yeni tesisler için çevre dostu teknolojilerin şart koşulduğunu belirtti.
İstanbul'da Durum
İstanbul'da hava kirliliğinin başlıca nedenleri olarak yoğun trafik, sanayi tesisleri ve yüksek nüfus gösterildi. Toros, "İstanbul'daki en büyük kirlilik kaynağı araçlar" diyerek sabah ve akşam saatlerinde kirliliğin arttığını, hava hareketliliğinin zayıf olduğu Göztepe, Sultangazi ve Esenyurt gibi bölgelerde seviyelerin yüksek olduğunu aktardı. Ayrıca sabah saatlerinin genel olarak daha temiz olduğunu ve Pazar günlerinin diğer günlere göre kirliliğin daha az olduğu bilgisini paylaştı.
Uluslararası Veriler ve Türkiye
İsviçre merkezli IQAir'in verilerine göre Türkiye'nin dünyada hava kirliliğinde 67'nci sırada yer aldığına değinen Toros, geçen yıl en temiz havaya sahip ilin Kırşehir, havası en kirli ilin ise Düzce olarak belirlendiğini söyledi.
Toros, raporun dünya nüfusunun yüzde 99'unun düşük hava kalitesine sahip yerlerde yaşadığını gösterdiğini ve kömür, petrol, gaz gibi fosil yakıtların sera gazı salınımıyla havayı kötüleştirdiğini vurguladı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
