ICJ, Julia Sebutinde hakkında soruşturma ve derhal uzaklaştırma talep etti
Uluslararası Hukukçular Komisyonu (ICJ), Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Başkan Yardımcısı Julia Sebutinde'nin İsrail yanlısı açıklamalarının yargısal tarafsızlık ilkelerine aykırı olduğunu belirterek hakkında soruşturma açılmasını ve doğrulanması halinde Güney Afrika-İsrail davasından derhal uzaklaştırılmasını talep etti.
Mektup ve talebin detayları
ICJ, talebini UAD Başkanı Japon Yargıç Yuji Iwasawa'ya gönderdiği mektupta iletti. Mektup, Komisyon Genel Sekreteri Santiago Canton tarafından imzalandı ve Julia Sebutinde hakkında soruşturma açılarak derhal davadan çıkarılmasını istedi.
Komisyon, Sebutinde'nin 10 Ağustos'ta Kampala'daki Watoto Kilisesi'nde yaptığı konuşmalara atıfta bulunarak bu sözlerin "tarafsızlık eksikliğini veya tarafsızlık görünümünün yokluğunu" gösterdiğini kaydetti. Mektupta, sözlerin Uganda Daily Monitor'ün 13 Ağustos tarihli haberinde aktarıldığı belirtildi; haberde Sebutinde'nin konuşmasından aktarılan ifadeler arasında Tanrı İsrail'in yanında durmam için bana güveniyor cümlesi yer aldı.
Hukuki dayanak ve endişeler
ICJ, söz konusu açıklamaların doğrulanması halinde Sebutinde'nin UAD'deki rolünün devamının "Mahkeme'nin tarafsızlığına, uygunluğuna ve bütünlüğüne veya bunların algısına ciddi zarar vereceğini" vurguladı. Komisyon, bunun aynı zamanda Mahkeme'ye olan kamu güvenini zedeleyeceğini belirtti.
Mektupta ayrıca BM Yargı Bağımsızlığı Temel İlkeleri'nin 2. maddesine atıfta bulunularak "Yargı, önündeki konuları tarafsız şekilde, olgulara dayalı olarak ve yasaya uygun şekilde, herhangi bir uygunsuz etki olmadan karara bağlamalıdır." ifadeleri yer aldı. Komisyon, Sebutinde'ye atfedilen sözlerin bu ilkelerle çeliştiğini ve kararlarının dini ya da siyasi inançların etkisinde kalmış olabileceğine dair ciddi endişeler doğurduğunu bildirdi.
ICJ ayrıca Mahkeme Statüsü'nün 20. maddesini hatırlatarak "Mahkeme'nin her üyesi görevine başlamadan önce yetkilerini tarafsız ve vicdanlı şekilde kullanacağına dair açık mahkemede resmi beyanatta bulunmalıdır" hükmüne aykırılık iddiasını da dile getirdi.
Derhal uzaklaştırma talebi ve izlenecek yol
Mektubun sonucunda ICJ, iddiaların soruşturulmasını ve doğrulanması halinde BM Temel İlkeleri'nin 17-20. maddeleri uyarınca gerekli adımların atılmasını, bununla birlikte Sebutinde'nin Güney Afrika-İsrail davasından daha fazla müdahil olmadan derhal uzaklaştırılmasını talep etti.
Sebutinde'nin daha önceki oyları
Haberde ayrıca Yargıç Sebutinde'nin 26 Ocak 2024'te UAD'nin İsrail hakkında verdiği 6 geçici tedbir kararının tamamına karşı oy kullandığı ve bu durumun uluslararası hukuk çevrelerinde tartışma yarattığı hatırlatıldı.
ICJ'nin talebi, UAD içinde ve uluslararası kamuoyunda Mahkeme'nin tarafsızlığı ve güvenilirliği üzerine yeni bir tartışma başlatma potansiyeli taşıyor. Komisyon, soruşturmanın derhal başlatılması gerektiğini belirtti.
