İran: E3'ün 'snapback' kararı haksız ve hukuki dayanağı yok
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 2015 tarihli nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları olan İngiltere, Fransa ve Almanya'nın (E3) Birleşmiş Milletler yaptırımlarını geri getirebilecek 'snapback' mekanizmasını işletme kararını hukuki açıdan 'temelsiz' ve 'haksız' olarak nitelendirerek, Tahran'ın bu eyleme uygun şekilde yanıt vereceğini açıkladı.
Resmi haber ajansı IRNA'ya göre, Erakçi ile İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ve AB Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas arasında telekonferans görüşmesi gerçekleştirildi.
Avrupalı yetkililerin yaklaşımı
Görüşmede Avrupalı yetkililer, İranlı bakana snapback mekanizmasını işletmek üzere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) resmi başvuru niyetlerini iletirken, sorunları çözmek ve yaptırımların geri dönmesini önlemek için 30 günlük süreç içinde diplomatik bir çözüm arayışına hazır olduklarını vurguladı.
Erakçi ise bu kararı 'haksız, hukuka aykırı ve hukuki dayanaktan yoksun' olarak tanımlayarak, İran'ın süreç boyunca diplomasiyi sürdürdüğünü ve ülkenin ulusal hak ve çıkarlarını korumak amacıyla bu eyleme uygun şekilde karşılık vereceğini bildirdi. Erakçi ayrıca, E3'ün sorumlu bir yaklaşım sergileyerek ve mevcut gerçekleri anlamak suretiyle bu 'yanlış eylemi' ilerleyen günlerde düzelteceğini umduğunu da belirtti.
BM yaptırımları nasıl geri getirilir?
Nükleer anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı BMGK kararı uyarınca, anlaşmaya katılan herhangi bir devlet, İran'ın anlaşmaya önemli ölçüde uymadığını düşünürse Güvenlik Konseyi'ne şikayette bulunabiliyor. Konu BMGK'ye ulaştığında 30 günlük süreç başlıyor. Bu sürede Konsey, İran'a yönelik yaptırımların kaldırılmasının devamı için yeni bir karar almak zorunda; kararın da Konseyin daimi üyeleri olan Rusya, Çin, ABD, Fransa ve İngiltere tarafından veto edilmemesi gerekiyor.
Eğer bu karar zamanında kabul edilmezse, 2015 anlaşması kapsamında kaldırılan BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe giriyor; Konseyde yeni bir oylamaya gerek kalmıyor.
Hangi BM yaptırımları geri dönebilir?
Mekanizmanın devreye girmesi halinde, 2006-2010 yılları arasında İran'a karşı çıkarılan 1696, 1737, 1747, 1803, 1835 ve 1929 sayılı kararlar yeniden geçerli hale gelecek. Geri getirilebilecek yaptırımlar arasında silah ambargosunun yeniden yürürlüğe girmesi, İran'ın nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip füze geliştirmesinin yasaklanması ve yüzlerce kişi ile kuruluşa yönelik mali ve seyahat kısıtlamaları yer alıyor.
