Malazgirt Zaferi 1071: Türk Tarihinin Dönüm Noktası
Muş'un Malazgirt ilçesi sınırlarında 26 Ağustos 1071'de Sultan Muhammed Alparslan komutasındaki Büyük Selçuklu ordusunun kazandığı zafer, Bizans'ı mağlup ederek Anadolu'nun kapılarını açtı ve Türklerin İslam dünyasının lideri olarak tescil edilmesine zemin hazırladı.
Zafere giden süreç
Sultan Muhammed Alparslan, Horasan Meliki Çağrı Bey'in son eşinden doğdu; 27 Nisan 1064'te Büyük Selçuklu Devleti'nin ikinci hükümdarı oldu. Hükümdarlığı döneminde ilk olarak Kars ve Ani şehirlerini ele geçirerek Bizans'tan ilk topraklarını aldı. Abbasi halifesinin 1070'te yardım talep etmesi üzerine ordusuyla Fatımilerin üzerine yöneldi. Alparslan'ın Mısır'a yöneleceği haberini alan Bizans ordusu doğu seferine hazırlanırken, Alparslan geri dönüp Suriye hattına doğru ilerledi, daha sonra Muş'a yönelerek Malazgirt Ovası'nda karargâh kurdu.
Savaşın günü ve muharebe
26 Ağustos 1071 Cuma günü Alparslan, ordusuna namaz kıldırdıktan sonra Romen Diyojen komutasındaki Bizans ordusunun üzerine yürüdü. Selçukluların uyguladığı Turan taktiği savaşı belirleyen unsur oldu; Selçuklu ordusu kendisinden dört kat büyük Bizans kuvvetini yendi ve Romen Diyojen esir düştü.
Politik ve askeri sonuçlar
Malazgirt Zaferi, Anadolu'nun fethini kolaylaştıran süreci başlattı. Savaşın ardından Müslüman Selçuklular Anadolu'ya yayıldı; savaşın üzerinden 10 yıl geçmeden İznik'te yeni bir Selçuklu devletinin kurulduğu kaydedildi. Zafer, Bizans'ın uzun vadede eski gücüne dönmesini engelledi. Ayrıca kaynaklarda 1074 yılında Bizans İmparatoru II. Mihail'in Katolik Papa'ya yardım için mektup yazdığı ve Türklerin tehdit oluşturduğunu belirttiği ifade edilmektedir.
Uzman değerlendirmesi: Prof. Dr. Mustafa Alican
Muş Alparslan Üniversitesi Rektörü ve Ortaçağ Tarihi Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Alican, AA muhabirine Malazgirt Savaşı'nın 954. yıl dönümünü kutlamanın heyecanını yaşadıklarını belirterek savaşın tarihsel önemini şu sözlerle özetledi:
"Malazgirt Savaşı hem Türk tarihinde hem İslam tarihinde hem de Doğu Roma'nın tarihinde çok büyük etkiler meydana getirmiştir. Bu savaş kısa, orta ve uzun vadede tarihsel akışı büsbütün değiştirmiştir. Malazgirt Savaşı ile Türklerin artık İslam tarihinin başat yönlendiricisi olduğunu söyleyebiliriz. Türkler bu savaşla İslam dünyasının liderleri olarak adeta tarih tarafından tescil edilmişlerdir. Bütün Müslümanlar, Türklerin kendi liderleri olduğunu artık kabul etmek durumunda kalmışlardır."
Alican, tarihte ilk kez bir Bizans imparatorunun Müslümanların eline esir düştüğünü belirtti ve savaş sonrası sürece ilişkin şunları ekledi: "Malazgirt Savaşı'ndan kısa süre sonra Müslümanların bütün Anadolu'ya yayıldıklarını görüyoruz. Hatta savaşın üzerinden 10 yıl geçmeden İznik'te yeni bir Müslüman Selçuklu Devleti kurulmuştu. Malazgirt Savaşı'ndan sonra Bizanslılar artık bir daha eski gücüne kavuşamadılar."
Prof. Alican, Sultan Alparslan'ın kişiliği ve stratejisine de değinerek zaferin nedenlerini şöyle anlattı: "Sultan Alparslan heybetliydi, ihtişamlıydı ama 39 yaşında gencecik bir hükümdardı... Selçuklu ordusunun bir günde kendisinden dört kat büyük Bizans ordusunu yendiğini anlatan Alican, 'Bu olağanüstü zafer. Savaştaki en önemli unsur kullanılan stratejidir.' diye vurguladı. Ayrıca Alparslan'ın savaştan iki yıl sonra çıktığı bir Türkistan seferinde uğradığı bir suikast ile şehit edildiğini biliyoruz."
Prof. Alican, Malazgirt Zaferi'nden günümüze uzanan dersler çıkarılması gerektiğini belirterek, barış, kardeşlik ve birlikte hareket etmenin önemine dikkat çekti: terörsüz bir Türkiye hedefi ve bölgedeki birlik vurgusuyla tarihten alınacak derslerin önemine işaret etti.
Muş'un Malazgirt ilçesinde Bizans ordusuna karşı elde edilen Malazgirt Zaferi, dünya tarihinde yeni bir sayfa açarken, Türklerin İslam dünyasının lideri olarak tescil edildiği gelişme olarak tarihe geçti. Muş Alparslan Üniversitesi Rektörü ve Ortaçağ Tarihi Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Alican, AA muhabirine açıklama yaptı.
