Mimar Sinan'ın Kapıağası Yakup Ağa Hamamı restorana dönüştü
Mimar Sinan tarafından 1545'te İstanbul Samatya'da inşa edilen ve Kapıağası Yakup Ağa Hamamı olarak bilinen tarihi yapı, restorasyonun ardından gazino ve restorana dönüştürüldü. Osmanlı dönemi izlerini taşıyan hamamda artık göbek taşında dansözler sahne alıyor, hamam taslarında yemekler servis ediliyor ve sosyal medyada paylaşılan görüntüler kültürel mirasın kullanım biçimini gündeme taşıdı.
Restorasyon sonrası kullanıma tepki
Tarihi hamam, bir dönem Vakıflara aitken 1938'de özel mülkiyete geçti. Yapılan restorasyonun ardından mekanın bugünkü işlevi tartışma konusu oldu; bazı çevreler benzer vakıf eserlerinde olduğu gibi kamulaştırma ya da yeniden vakfa kazandırma seçeneklerinin değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor.
Talha Uğurluel'in tepkisi
Sanat tarihçisi Talha Uğurluel, uygulamaya sert sözlerle tepki gösterdi. Uğurluel, Yakup Ağa'nın hamamı yaparken halkın faydasına bir hayır eseri ortaya koyduğunu belirterek, 'Ancak bugün bu eserin vakıf ruhuna aykırı biçimde kullanılması, onun kemiklerini sızlatırdı.' dedi ve ekledi:
'Kapıağaları, Topkapı Sarayı'nda sarayın en önemli güvenlik görevlilerinden biridir. Hamamın yapıldığı tarih 1545 olup, Mimar Sinan'ın göreve başlamasının üzerinden yedi yıl geçmiştir. Bu hamam Mimar Sinan'ın yaptığı ilk hamamlardan biridir. Bir Mimar Sinan eseri olması nedeniyle özel bir eserdir.'
Uğurluel, hamamın gelirinin eğitim, sağlık ve yeme-içme masraflarına ayrıldığını; kurucusunun 'Benim hamamımda içki içilsin' veya 'Satılsın, özel mülk olsun' demediğini vurguladı: 'Vakıf, herkese ait olan demektir; Allah rızası içindir. Vakfeden kişi, vakfettiği malı ya da onun gelirini kendi çocuğuna bile vasiyet edemez.'
Sanat tarihçisi, devletin ve imkanı olanların bu konuda sorumluluk almasını isteyerek, 'Devlet bu işte öncü olmalı; özel mülke dönüşmüş vakıf eserleri, mevcut sahipleriyle uzlaşılarak yeniden vakfa kazandırılmalıdır.' ifadelerini kullandı. Uğurluel ayrıca vakıf eserlerinde alkol satışının vakfın ruhuna aykırı olduğunu savundu.
Kapıağası Yakup Ağa kimdir?
Kapıağası Yakup Ağa, Kanuni Sultan Süleyman döneminde sarayda kapıağası unvanıyla görev yapmış, 16. yüzyıl ortalarında yaşamış önemli bir devlet görevlisidir. 1545 yılında Mimar Sinan'a İstanbul Samatya'da bu hamamı inşa ettiren Yakup Ağa, Osmanlı klasik dönem mimarisine katkıda bulunmuş ve hayır eserleriyle anılmaktadır.
Kültürel mirasın korunması ve kullanımı tartışması, bu örnek üzerinden vakıf eserlerinin hangi amaçlarla değerlendirilmesi gerektiği sorusunu yeniden gündeme taşıdı. Kamuoyunda ve uzmanlar arasında devam eden tartışma, benzer yapıların gelecekteki statüsünü belirlemede etkili olabilir.
MİMAR SİNAN’IN İSTANBUL’DA İNŞA ETTİĞİ İLK HAMAMLARDAN BİRİ OLAN TARİHİ KAPIAĞASI YAKUP AĞA HAMAMI, RESTORANA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ.
