Nilüfer Çayı'ndaki Tekstil Kirliliğine Organik Çözüm: BTÜ'den Şeker Pancarı ve Deniz Yosunu
Proje ve buluşun ayrıntıları
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Derya Ünlü ve ekibi, Nilüfer Çayı'ndaki tekstil kaynaklı boyar madde kirliliğini azaltmak amacıyla organik atıklardan geliştirdikleri bir malzemeyle önemli bir başarı kaydetti.
Nilüfer Çayı'nın kaynağındaki suyun temiz olduğunu, ancak sanayi bölgelerine yaklaştıkça kirliliğin belirgin biçimde arttığını aktaran Ünlü, çalışmanın odağını tekstil atık sularındaki yoğun boyar madde giderimine verdiklerini belirtti.
Araştırmada kullanılan malzeme, şeker pancarı küspesi ve deniz yosunundan elde edilen bileşenlerle geliştirildi. İlk olarak laboratuvarda hazırlanan boyar madde içeren suda test edilen yapı, daha sonra bir tekstil fabrikasının deşarj ünitesinden alınan gerçek atık suda denenerek yüzde 100’e yakın giderim sağladığı gözlemlendi.
Kullanım biçimi ve çevresel etkiler
Geliştirilen malzeme, toz veya filtre formunda kullanılabiliyor; tekstil fabrikalarının atık su çıkışına yerleştirilerek kirliliğin kaynağında önlenmesi hedefleniyor. Ünlü, asıl amaçlarının suya karışmadan arıtmayı gerçekleştirmek olduğunu vurgulayarak, suya karışan kirleticilerin toprak, hava ve besin zinciri üzerinden geniş ekosistemlere zarar verdiğini hatırlattı.
Malzemenin yıkanma ve kurutma işlemleri sonrası aynı amaçla birkaç kez yeniden kullanılabildiği; yıkamanın çevreye zararlı olmayan kimyasallarla gerçekleştirildiği belirtildi.
Avantajlar ve sürdürülebilirlik
Ünlü, geliştirilen yapının sunduğu başlıca avantajları şöyle sıraladı: doğal malzemeler kullanımı, düşük maliyet (atık materyal kullanımı sayesinde), ve çevreci ile sürdürülebilir olması. Şeker pancarı küspesinin şeker fabrikalarının önemli atıklarından biri olduğu ve deniz yosunundan elde edilen polimerin maliyet avantajı sunduğu ifade edildi.
Ayrıca proje, endüstriyel atık suların arıtılarak aynı sistem içinde yeniden kullanılmasına katkı sağlamayı amaçlıyor; özellikle tekstil sektöründe su tüketiminin yüksek olması nedeniyle bu geri dönüşüm yaklaşımı önem taşıyor.
Gelecek hedefleri
Ünlü, bundan sonraki aşamalarda atık tekstil sularındaki ağır metaller ve mikroplastikler gibi farklı kirleticilerin giderimi üzerinde çalışmaya devam edeceklerini; nihai hedeflerinin ise boyar maddelerin yanı sıra sudaki diğer kirleticileri de uzaklaştıracak fonksiyonel bir yapı geliştirmek olduğunu belirtti.
Nilüfer Çayı'nın korunmasına yönelik bu tür uygulamalar, hem bölgesel çevre sağlığı hem de su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı açısından önem taşıyor.
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Derya Ünlü (fotoğrafta), Nilüfer Çayı'ndaki kirliliği azaltmak amacıyla şeker pancarı küspesi ve deniz yosunundan bileşiklerle geliştirdikleri malzemenin, tekstil kaynaklı boyar madde kirliliğini yüzde 100’e yakın giderdiğini kaydetti.
