Şi Cinping: ŞİÖ, Hegemonyacılığa ve Güç Siyasetine Karşı Etkin Bir Güç Oldu
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Şanghay İşbirliği Örgütünün (ŞİÖ) kuruluş ilkelerinden hareketle çok taraflılık, uluslararası eşitlik ve adalet savunusunun örgütü hegemonyacılığa ve güç siyasetine karşı etkin bir güç haline getirdiğini söyledi.
Şi, sözlerini Tiencin kentinde düzenlenen 25. Devlet Başkanları Konseyi Toplantısının açılışında yaptı ve örgütün yoğun istişare, faydaların paylaşılması esasına dayanan küresel yönetim modelini benimsediğini vurguladı.
"ŞİÖ, uluslararası eşitliğin ve adaletin yanında olarak, uygarlıkların kapsayıcılığını ve birbirinden öğrenmesini savunarak hegemonyacılığa ve güç siyasetine karşı etkin bir güç haline geldi."
Şi, üyeleri farklılıkları bir kenara bırakarak işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmeye çağırdı: "Eşit ve düzen içinde çok kutuplu bir dünyayı ve evrensel olarak kapsayıcı bir ekonomik küreselleşmeyi savunmalı, küresel yönetim sistemini daha eşit ve adil hale getirmeliyiz."
Ekonomik işbirliği
Şi, ŞİÖ'nün üye, gözlemci üye ve diyalog ortaklarıyla birlikte 26 ülkenin katılımıyla dünyanın en geniş bölgesel örgütü hâline geldiğini belirtti. Örgütün işbirliğinin 50'den fazla alana yayıldığını ve yaklaşık 30 trilyon dolar değer yarattığını açıkladı.
Çin lideri, ülkesinin ŞİÖ üyesi ülkelerle ticaretinin 2,3 milyar doları aştığını ve yatırımlarının 84 milyar dolar seviyesine ulaştığını vurguladı. Şi, enerji altyapısı, yeşil sanayi, dijital ekonomi, bilimsel ve teknolojik inovasyon ile yapay zekâ alanlarında işbirliğinin artırılması gerektiğini söyledi.
Ayrıca Çin'in bu yıl ŞİÖ üye ülkelere 2 milyar yuan (280 milyon dolar) bağışta bulunacağını ve ŞİÖ Bankalar Arası Konsorsiyumu aracılığıyla üye ülke bankalarına 10 milyar yuan (1,4 milyar dolar) kredi sağlayacağını bildirdi. Gelecek 5 yılda ŞİÖ üyesi ülkelerde 10 Luban Atölyesi açılacağı ve 10 bin kişiye mesleki eğitim verileceği taahhüt edildi.
Şanghay İşbirliği Örgütü'nün gelişimi
ŞİÖ, 1996'da sınır güvenliği ve ekonomik işbirliği amacıyla Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından kuruldu. 2001'de Özbekistan'ın katılımıyla örgütün temelleri atıldı. Daha sonra Hindistan, Pakistan, İran ve Belarus'un üyeliğiyle üye sayısı 10a ulaştı.
Moğolistan ile statüsü Eylül 2021'den bu yana aktif olmayan Afganistan gözlemci statüsünde bulunurken, örgütün 14 ülkeyle diyaloğu sürüyor. ŞİÖ üye ülkelerinin toprakları Avrasya'nın yaklaşık %65ini, nüfusları dünya nüfusunun %40ını ve küresel GSYH içindeki payları %30u temsil ediyor.
