Termessos’ta ilk dönem kazıları: Önemli arkeolojik buluntular
Antalya’daki Termessos Antik Kenti’nde bu yıl ilk kez başlatılan sistemli kazılarda dans eden kadınlar kabartmalı mezar, Antiochis adlı kadına ait anıt mezar ve çok sayıda figürlü lahit parçası gün yüzüne çıkarıldı. Kazılar, Antalya Bilim Üniversitesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı iş birliğinde yürütülen "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında nisan ayında başladı ve ilk dönem ekim ayında tamamlandı.
Dans eden kadınlar mezarı
Kazıların ana odağını oluşturan nekropol bölgesinde, ekip "E1 Nekropolü" alanında yüksek kabartmalarla bezeli benzersiz bir mezar yapısıyla karşılaştı. Mezarın giriş kapısının iki yanında ellerinde tiyatro maskeleri taşıyan dans eden kadın figürleri betimlenmiş durumda. Kabartmalarda asma yaprakları ve masklar gibi tiyatroya ait unsurlar yer alıyor. Kazı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Koçak, "Bir anıt mezarın kapı girişinde iki tarafta dans eden kadınlar betimlenmiş durumda. Bu figürler ellerinde tiyatro maskeleri taşıyor." dedi. Mezarın yüksekliği yaklaşık 14–15 metre olarak değerlendiriliyor ve üst yapısının gelecek dönemde ayağa kaldırılması planlanıyor. Ayrıca mezardan bulunan bir kadın başı müzeye gönderildi.
Antiochis’in silah kabartmalı anıt mezarı
Kazı sezonunun bir diğer önemli çalışması, çevresine dağılmış yüzlerce mimari blok arasında yer alan anıt mezar podyumunun ayağa kaldırılması oldu. Koçak, yapının sahibinin yazıtlardan bilindiğini belirterek, "Bu mezar Antiochis adında bir kadın tarafından kendisi, eşi ve eşinin kardeşi için yaptırılmış. Podyumun dört yanında silah kabartmaları yer alıyor. Kalkanlar, mızraklar, oklar, yaylar, zırhlar. Bir aslan kabartması, bir yunus ve gemi pruvası da bulunuyor." ifadelerini kullandı. Mezar, Termessos’ta silah kabartmalı mezarlar arasında en kapsamlı örneklerden biri olarak nitelendiriliyor.
Figürlü lahit ve heykel parçaları ile sikkeler
Kazı ekibi, çok sayıda figürlü lahit parçası, bir heykel başı, bir oturan kadın heykeli ve sikkeler buldu. Doç. Dr. Koçak, Termessos’un yoğun mimari dokusuna dikkat çekerek, birçok kabartmanın yerinde olduğu için müzeye gönderilen örnek sayısının sınırlı kaldığını aktardı. Buna karşın ekip, çalışma kapsamında 500’den fazla mimari bloğu belgeleyerek kaldırdı.
Koçak, nekropolde geç antik döneme ait tahribat izleri tespit ettiklerini ve alanda çok sayıda kireç ocağı bulunduğunu vurguladı: "Çok sayıda kireç ocağı keşfettik. Figürlü lahit parçalarının önemli kısmının kireç ocaklarına doldurularak yakıldığını gördük. Bu durum bizi şaşırttı ve üzdü."
Zorlu topografya ve artan ziyaretçi ilgisi
Termessos’un topoğrafik yapısı kazı çalışmalarını zorlaştırırken, antik kentte artan ziyaretçi ilgisi de dikkat çekiyor. Koçak, "Sonbahar, kış ve ilkbahar dönemleri en yoğun olduğumuz zaman. Otopark neredeyse yetmemeye başladı. Termessos’a gelenler tarih bilincine sahip ziyaretçiler, çok nitelikli sorularla karşılaşıyoruz" dedi.
Termessos çiğdemi: Endemik bir tür
Prof. Dr. İsmail Gökhan Deniz (Akdeniz Üniversitesi Botanik Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü) Termessos’un biyolojik çeşitliliğine dikkat çekti: "Termessos Antik Kenti, arkeolojik öğelerinin yanında ekolojik ve özellikle biyolojik açıdan çok öne çıkan bir bölge. Antalya’da, dünyada başka hiçbir bölgede yayılış göstermeyen yaklaşık 250 bitki türü bulunuyor." Prof. Dr. Deniz, Termessos çiğdeminin yalnızca yörede yayılan son derece nadir bir tür olduğunu ve bölgenin hem arkeolojik hem de ekolojik açıdan büyük önem taşıdığını belirtti.
Termessos hakkında
Termessos Antik Kenti, Pisidia Bölgesi’nin Milyas olarak anılan güneybatı bölümünde, bugün Güllük adıyla bilinen Solymos Dağı’nın dorukları arasındaki vadide kurulmuş önemli bir antik kenttir. Solymler tarafından inşa edilen Termessos, Büyük İskender’in kuşatmayı tercih etmediği bir dağ kenti olarak bilinir. Orman içinde korunmuş ören yeri, aynı adı taşıyan Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı içinde yer alır ve zengin bitki örtüsü ile nesli tehlike altında olan hayvanları barındırır. Antalya–Korkuteli karayolunun 24’üncü kilometresinden sola tırmanan özel yolla kalıntılara ulaşılabiliyor.
TERMESSOS'TA BU YIL İLK KEZ BAŞLAYAN KAZILARDA DANS EDEN KADINLAR KABARTMALI MEZAR YAPISI, ANTİOCHİS ADLİ BİR KADININ YAPTIRDIĞI VE ÜZERİNDE SİLAH KABARTMALARI BULUNA BAŞKA BİR ANIT MEZAR, FİGÜRLÜ LAHİT PARÇALARI GÜN YÜZÜNE ÇIKARILIRKEN, NEKROPOLDE GEÇ ANTİK DÖNEME AİT TAHRİBAT İZLERİ DE BELİRLENDİ.
