Türkiye'de Kuraklık Eylülde de Sürecek
Uzun Vadeli Tahminler ve Ağustos Verileri
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, eylülde kuraklığı hafifletecek bir yağış beklenmediğini belirterek "Uzun vadeli tahminler eylülde yağışların genellikle normallerin altında ya da civarında olacağını gösteriyor." dedi.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün hazırladığı Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SPI) verilerine göre, ağustosta Türkiye'nin büyük bölümünde şiddetli kuraklık etkileri görüldü. Bu yıl ağustos, son 55 yılın en sıcak 4. ağustos ayı olarak kayıtlara geçti. Türkiye genelinde ağustosta ortalama yağış 7,9 milimetre olarak kaydedildi; bu, 1991-2020 normali olan 14,8 milimetrenin yüzde 47'si ve geçen yılın yüzde 43'ü düzeyinde gerçekleşti.
Bölgesel Etkiler
Türkeş, son iki yıldır Türkiye'nin büyük bölümünde kısa ve uzun süreli kuraklıkların sürdüğünü, Marmara'dan Güneydoğu Anadolu'ya kadar çok geniş bir alanda şiddetli ve aşırı kuraklıklar yaşandığını vurguladı. Özellikle Marmara, Kuzey Ege, İç Anadolu, Orta ve Doğu Akdeniz, Doğu Anadolu'nın batı ve güneyi ile Güneydoğu Anadolu'nun tamamı gibi bölgelerde tarımsal, hidrolojik ve ekolojik kuraklıkların etkili olduğu belirtildi.
Ağustos ayı kuraklık haritasına göre, İç Anadolu'nun güneyi, Afyonkarahisar, Uşak ve Denizli yöreleri dışında Türkiye'nin çok büyük bir bölümünde şiddetli kuraklık olduğuna işaret edildi. Standartlaştırılmış yağış-buharlaşma indisine göre de ağustosta, İç Anadolu'nun güneybatısı ve kısmen Güneybatı Anadolu ile Doğu Karadeniz dışında kalan çok büyük bir bölümde meteorolojik kuraklığın devam ettiği aktarıldı.
12 aylık verilere bakıldığında Doğu Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu ve Muğla yöresi dışında Türkiye'nin çok büyük bir bölümünde uzun süreli şiddetli kuraklık sürdüğü kaydedildi.
Gelecek Öngörüleri ve Uyarılar
Türkeş, kuraklığın eylülde de süreceğini vurgulayarak: "Ne yazık ki çok büyük bir olasılıkla eylülde de bu kuraklığı hafifletecek bir yağış beklenmiyor." dedi. Ayrıca, kötü haber olarak yeni su yılına yani 2025-2026'ya da Türkiye'nin büyük bölümünde şiddetli kuraklıkla girileceğini belirtti ve "Yeni tarım mevsimine toprak kuru girecek, bu da tarım açısından çok olumsuz." uyarısında bulundu.
Türkeş, 2023'ten bu yana süregelen kuraklık döneminde özellikle ülkenin batı ve güney yarısının alan ve şiddet açısından daha fazla etkilendiğini ifade etti.
Karadeniz'de İklim Dönüşümü ve Bölgesel Yaygınlık
Kuraklığın Karadeniz bölgesindeki etkilerine de değinen Türkeş, iklim değişikliği etkisiyle Akdeniz ikliminin Batı ve Orta Karadeniz'de etkisini göstermeye başladığını söyledi: "Karadeniz'de önümüzdeki 10-15 yıl içinde nemli, ılıman iklim karakterinden Akdeniz iklimine doğru bir dönüşüm olacak. Batı Karadeniz'de bu yıl yaşanan orman yangınları da bunun göstergesi."
Türkiye'nin çevre coğrafyalarda da benzer bir tablo görüldüğüne dikkat çeken Türkeş, son bir yılda Balkanlar, Güney Rusya, Ukrayna, Irak ve Suriye'nin kuzeyi, Kafkasların büyük bölümü, Tunus ve Cezayir'de uzun süreli normallerine göre daha sıcak ve kurak koşullar yaşandığını, bunun toprak neminden hidrolojik su kaynaklarına, tarımdan enerjiye kadar pek çok alanı etkilediğini vurguladı.
Öneriler
Türkeş, her damla suyun iklim değişikliği koşullarında daha değerli hale geldiğini belirterek, Türkiye'nin entegre bir kuraklık yönetim döngüsünü tüm sektörlerde ve havzalarda uygulaması ile yeraltı sularının ve su toplama havzalarının korunması gerektiğini söyledi.
