Yumaklı: 23 Yılda 3,4 Trilyon Lira ile 11 Bin Su ve Sulama Eseri
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ulusal Su Kurulu'nun 4'üncü toplantısında yaptığı konuşmada, son 23 yılda suyun akışına yön vermek amacıyla 3,4 trilyon lira yatırım yapıldığını ve 11 bine yakın su ve sulama eserinin ülkeye kazandırıldığını belirtti. Yumaklı, bu yıl su ve sulama yatırımları için 147 milyar lira ayrıldığını ve 321 projenin daha hayata geçirileceğini vurguladı.
İklim Değişikliği: "Yeni Normal"
Yumaklı, iklim değişikliğinin küresel ölçekte sorun haline geldiğini, kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ve orman yangınlarının artık istisna değil, "yeni normal" olduğunu söyledi. Konuşmasında şunları ifade etti: "Cumhurbaşkanımızın da söylediği gibi, 'Suyumuzu korumakla vatanımızı korumak arasında mahiyet itibarıyla bir fark yoktur.' Suyu, toprağı, tarımı ve ormanı sadece birer sektör değil, geleceğimizi şekillendiren stratejik alanlar olarak görüyoruz."
Yağışlar ve Kuraklık Verileri
Yumaklı, Türkiye'nin iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler arasında yer aldığını belirterek, 2024'ün son 53 yılın en sıcak yılı olduğunu ve yağışların uzun yıllar ortalamasına göre %6,3 azaldığını hatırlattı. Ayrıca, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren su yılı verilerine göre 2025 su yılında yağışların geçen yılın %28 altında gerçekleştiğini; Türkiye geneli 10 aylık su yılı yağışlarının son 52 yılın en düşük seviyesine indiğini bildirdi.
Varlık ve Risklerin Yönetimi: Yatırımlar ve Planlar
İklim etkileri nedeniyle orman yangınları riskinin arttığını, ardışık kurak gün sayılarının uzadığını ve bazı bölgelerde sıcak hava dalgalarının sıklaştığını belirten Yumaklı, 2100'e kadar su kaynaklarının yaklaşık %25 azalabileceği tahminine dikkat çekti. Bu doğrultuda, son 23 yıldaki yatırımlara ek olarak bu yıl 147 milyar lira kaynak ayrıldığını ve 321 projenin daha uygulanacağını yineledi.
Göl Eylem Planları ve Örnek Uygulamalar
Yumaklı, "Göl Eylem Planları" hazırlayıp uygulamaya alacaklarını, çalışmaların Eğirdir Gölü'nde başlatıldığını söyledi. Eğirdir Gölü'nün hacminin %55 gerilediğini belirterek, buraya 5 yılda 21 milyar lira yatırım yapacaklarını ve göle yıllık 42 milyon metreküp su takviyesi projesinin ihalesinin gerçekleştirildiğini aktardı. Benzer eylem planlarının Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için de hazırlanacağı belirtildi.
Teknoloji, Yönetim ve Yeni Yaklaşımlar
Yumaklı, içme suyu şebekelerindeki kayıp oranını 2004'teki yüzde 60'lardan bugün %31,6 seviyelerine düşürdüklerini, ancak bazı şehirlerde kayıpların halen yüzde 60'lara ulaştığını vurguladı. Modern sulama sistemleri, yapay zeka destekli sulama otomasyonu ve elektronik su yönetim sistemleri kurulacağını, kapalı sulama sistemi oranını %38'den 2028'e kadar %45'e çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Ayrıca atık su arıtımı, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi yatırımlarına azami %75'i geçmemek kaydıyla ek %10 kamu katkısı sağlanacağını belirtti.
Ulusal Su Planı ve Kurumsal İşbirliği
2025-2035 dönemini kapsayan Ulusal Su Planının ilgili kurum, belediye, STK ve üniversitelerin görüşleri doğrultusunda tamamlandığını söyleyen Yumaklı, bu süreçte 192 kurum ve kuruluşun görüşünün alındığını ve 752 görüşün değerlendirildiğini aktardı. Planın 8 hedef, 31 strateji ve 141 eylem içerdiğini, Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe gireceğini belirtti.
Kurul Kararları ve Öncelikler
Ulusal Su Kurulunun oy birliğiyle 6 karar aldığını aktaran Yumaklı, bu kararlar arasında kurumlar arası işbirliğiyle eylemlerin uygulanması, atık suyun geri kazanımı ve yeniden kullanımı, su kayıplarının azaltılması, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemlerinin yaygınlaştırılması ile vatandaşlarda kuraklık farkındalığının artırılmasının yer aldığını söyledi.
Yumaklı, havzalardaki suyun kalite ve miktarına en üst düzeyde fayda sağlayacak yatırımlara öncelik verileceğini; Kızılırmak Deltası ekosisteminin korunması için Çankırı, Çorum ve Yozgat illerine ait atık su arıtma tesislerinin inşa edilip geliştirileceğini bildirdi. Susurluk ve Yeşilırmak Havzaları Taşkın Yönetim Planları ile Ulusal Su Planı'nın onaylanacağını ve arıtılmış atık suların tarımda yeniden kullanımına ilişkin idari, teknik ve hukuki çözüm önerileri için bir alt kurul teşkil edileceğini kaydetti.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nde gerçekleştirilen Ulusal Su Kurulunun 4'üncü toplantısına katıldı.
