İznik'te 'Çoban İsa' Freski: Hisardere Nekropolü 7/24 Korunuyor
Papa 14. Leo'nun ziyaret ettiği dünyaca ünlü tarihi kent İznik'te, Bursa'daki Hisardere Nekropolü'nde yeni bir eser daha gün yüzüne çıktı. Kazılarda, Anadolu'da şimdiye dek bilinen tek örnek olma ihtimali taşıyan 'Çoban İsa' (Good Shepherd) figürü, hipogee mezarın kuzey duvarında fresk halinde tespit edildi.
M.S. 2. ve 5. yüzyıllar arasında hem varlıklı aileler hem de halkın alt tabakası tarafından kullanıldığı değerlendirilen Hisardere Nekropolü; İznik'e özgü terracota plaka çatılı oda mezarların yanı sıra farklı mezar tipleriyle dikkat çekiyor.
Koruma önlemleri
2025 yılı kazı sezonunda açığa çıkan hipogee mezar, özellikle freskleriyle öne çıkıyor. Figürün çıkarıldığı lahit tarlası hava ve karadan 7/24 korunuyor; alana bir insanın yakınlaşması durumunda alarm devreye giriyor. Nekropol alanı, gece görüş özelliği bulunan 6 kamera ile gece ve gündüz izleniyor.
Uzman değerlendirmesi
Sanat Tarihçisi Hüseyin Acarol, "Hipojenin çıktığı nekropol alanına hipojenin yapılması gerçekten çok özel bir şey ve hipojenin duvarlarında bulunan ’Çoban İsa’ özellikle Yuhanna 10, 11 ve 18. ayetlerde Çoban İsa geçer ve Çoban İsa 1800’lü yıllarda Roma’da açılan hipojede ilk defa bulundu. Çoban İsa çizimi olan hipojeler medeniyetin yoğun yaşandığı yerlerde olur. İznik daha öncelerden Nicea, Helikore gibi isimlerle de tarihte yerini almıştır. Hâla İznik bir ’altınşehir’dir ve Çoban İsa çiziminde betimleme olarak rehberlik, önderlik, koruma, güvenlik ve fedakârlık vardır. Aynı zamanda koyunları uğruna can veren ve bütün fedakârlığı ile Çoban İsa omuzlarında koyun taşır. Özellikle Papa’nın gelişi ile ilgili ben ortaya yeni çıkan taban mozaiklerini de önemsiyorum. İznik çok önemli, mesela Roma Tiyatrosu diyeceksiniz, neden İznik tercih ediliyor? Mesela Osmanlı zamanına döndüğümüzde Divan Edebiyatına kayıtlı yedi tane şair vardır. İznik hep merkez olmuş ve onun için İznik’in önemi çok büyük. İzmit depremi M.S. 325 yılları arasında dokuz ve dokuzun üstünde üç büyük deprem sonrasında İznik toprak altında kalmıştır. İznik’in surlarının içi açılmış olsa ve tamamen kazılıp bir cam yapılsa dünyanın en büyük antik kenti var diyebiliriz" ifadelerini kullandı.
SANAT TARİHÇİSİ HÜSEYİN ACAROL
