ABD’den Muafiyet Yok: Sırbistan’ın NIS (Pancevo) Rafinerisi Kapanma Riski
Muafiyet başvurusu reddedildi
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, ülkenin tek petrol rafinerisinin çalışmaya devam edebilmesi için ABD’den alınması beklenen yaptırım muafiyetinin çıkmadığını duyurdu. Bugün cumhurbaşkanlığında düzenlenen basın toplantısında Vucic, "Pancevo’daki rafinerimize ham petrol tedarikinin devamı için lisans almayı bekliyorduk ama olumlu bir karar gelmedi" ifadelerini kullandı.
Mevcut yakıt rezervleri ve tüketim
Vucic, NIS şirketine ait rezervler dışında devletin kendi rezervlerinde de yüksek miktarda benzin ve dizel bulunduğunu belirtti. Sırbistan’da tüketimin yüzde 82 oranında dizel ağırlıklı olduğunu ve toplamda 204 bin tonun üzerinde dizel rezervinin mevcut olduğunu söyledi. Vucic, dizel rezervlerinin ocak ayı sonuna kadar yeterli olacağını vurguladı.
Panik ve olağanüstü tedbirlere gerek yok
Akaryakıt krizi konusunda halkı sakin olmaya çağıran Vucic, "Hiçbir şekilde paniğe ya da tek veya çift haneli plakalı araçların belirli günlerde trafiğe çıkmasına izin verilmesi gibi olağanüstü tedbirlere gerek olmadığını düşünüyoruz. Çünkü ülkemizde yeterince akaryakıt var" dedi.
Rafineri kapanışı ve NIS kararı
Vucic, Pancevo’daki NIS’e ait rafinerinin kapatılması konusunda yetki sağladıklarını, rafinerinin bugün mü yoksa ilerleyen günlerde mi kapatılacağına ise NIS’in karar vereceğini söyledi. Durumun yalnızca bir şirketin değil tüm ülkenin sorunu olduğunu belirtti ve NIS benzin istasyonlarındaki operasyonel rezervlerin tükenmesi halinde devletin kendi zorunlu ve stratejik rezervlerini NIS’e veremeyeceğini ekledi.
Zaman çizelgesi ve müzakereler
Vucic, hükümetin 25 Kasım tarihli kararıyla Rus tarafına NIS’teki hisselerine alıcı bulması için 50 günlük süre verdiğini hatırlattı. Bu karar kapsamında Sırbistan yönetimi, süre bitiminde NIS’e kendi yönetimini atayarak Rus tarafına "mümkün olan en yüksek fiyatı" teklif edeceğini ifade etti. Vucic, "Yani ocak ayının sonuna kadar yetecek akaryakıtımız olacak ve biz 15 Ocak’ta buna nokta koyacağımızı duyurduk" dedi.
Rusya’nın tutumu
Cumhurbaşkanı, NIS’in çoğunluk hisselerine sahip olan Rusların şirketteki paylarını satmak istemediklerini ve bunun siyasi bir karar olduğunu belirtti: "Rusya, NIS’teki payını satmak istemiyor. Bu parayla ilgili bir mesele değil, bu siyasi bir karar".
Alternatif gaz kaynakları ve lojistik riskler
Vucic, Rusya ile 5 Aralık tarihine kadar doğalgaz anlaşması sağlanamazsa pazartesiden itibaren alternatif arayışına gireceklerini söyledi: "Eğer cuma gününe kadar anlaşma sağlayamazsak, Pazartesi gününden itibaren görüşmelere başlayacağız ve gazı başka bir kaynaktan satın alacağız". Ayrıca Janaf boru hattından petrol tedarikinin durması sonrası sorunun akaryakıt değil lojistik olacağını belirterek, tüketicilerin farklı benzin istasyonlarına yönelmesi gerekeceğini ifade etti.
Finansal riskler ve yaptırımların etkisi
Vucic, ikincil yaptırım riskine rağmen hükümetin NIS’in finansal operasyonlarına hafta boyunca izin vermeye devam edeceğini, bunun amaçlarının NIS çalışanlarına ve tedarikçilerine ödeme yapılabilmesini sağlamak olduğunu söyledi. Ancak NIS ile çalışan bankaların ve Merkez Bankası’nın her an ikincil yaptırımların hedefi olabileceğini belirterek, bunun kredi notu ve finansal sistem için felaket olabileceğini vurguladı.
ABD yaptırımları ve tarihçesi
Sırbistan’ın tek petrol rafinerisini işleten NIS şirketi, 10 Ocak tarihinde ABD yaptırımlarının hedefi olmuş; ancak Sırbistan yönetiminin talepleriyle yaptırımların devreye girmesi farklı vesilelerle 9 Ekim tarihine kadar ertelenmişti. ABD, şirketin yüzde 56,15 oranındaki Rus payının şirketten çıkarılmasını istemiş fakat Rus tarafı bu talepleri sürüncemede bırakmıştı.
SIRBİSTAN, ÜLKENİN TEK RAFİNERİSİNİN ÇALIŞMAYA DEVAM EDEBİLMESİ İÇİN ABD'DEN YAPTIRIM MUAFİYETİ ALAMADI
