Arakçi: 12 Gün Sonra 'Artık Daha Güçlüyüz'
İran’ın başkenti Tahran’da Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen "Saldırı, İşgal ve Savunma Altında Uluslararası Hukuk" konulu uluslararası konferansta, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami ile çok sayıda akademisyen ve uluslararası ilişkiler uzmanı bir araya geldi.
Arakçi: Tecrübe ve hazırlık
Konferansta konuşan Arakçi, 12 günlük savaşın İran’a önemli tecrübeler kazandırdığını belirterek, "Bu süreçte zayıf ve güçlü yönlerimizi tanıdık. Artık daha güçlüyüz." dedi. Arakçi, geçmişe göre çok daha hazırlıklı bir savunma yapısına sahip olmanın başlı başına caydırıcı bir güç oluşturduğunu vurguladı.
Diplomasi vurgusu
Arakçi, saldırıların diplomasiye yönelik bir saldırı niteliğinde olduğunu ifade ederek, "Son askeri saldırı İran’ın diplomasisine bir saldırı niteliğindeydi. Ancak savaş sonrasında da görüldüğü üzere diplomasi dışında bir seçenek yok." diye konuştu. Arakçi, İsrail ve ABD'nin hedeflerine ulaşamadığını, tesislerin zarar görebileceğini ancak bilginin ve iradenin bombalamayla ortadan kaldırılamayacağını kaydetti.
"Diplomaside talepler dayatılamaz"
Arakçi diplomasi ilkesine dikkat çekerek, "Diplomasinin bir kuralı var. Talepler dayatılamaz. Diplomaside ilk adım, görüşmelerde zorbalık yerine diyaloğu esas almaktır." ifadelerini kullandı. Arakçi, İran'ın müzakereye hazır olduğunu, masadan kalkan tarafın genellikle diğer taraf olduğunu ve ABD ile Batılı ülkelerin taleplerini dayatma girişimlerine karşı olduğunu belirtti.
Diplomasi her zaman öncelikli
Arakçi, bölgesel konularda barışçıl çözüme bağlı olduklarını söyleyerek, "Diplomasi bizim için her zaman birinci yoldur." dedi. Savaşı geride bırakmayı başardıklarını, savaşın bazı ülkelerin desteğiyle yürütülen bir savunma niteliğinde olduğunu ve tarafların 12. günde şartsız ateşkes talep ettiklerini belirtti.
Mesaj: Saygı ve diplomasi
ABD ve Batılı ülkelere mesaj veren Arakçi, "ABD ve diğer ülkelerin İran’la bir meseleyi çözmenin tek yolunun diplomasi ve saygı dili olduğunu artık bilmesi gerekiyor." ifadesini kullandı. Arakçi, hem müzakere tecrübesine sahip olduklarını hem de savaşın ne olduğunu bildiklerini, İran'ın her iki yola da hazırlıklı olduğunu sözlerine ekledi.
İslami: Nükleer Tesislere Yönelik Saldırıya Sert Eleştiri
Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami ise nükleer tesislere yönelik saldırıyı değerlendirirken, bu saldırının geçmiştekilerden farklı olduğunu vurguladı ve "BM tarafından onaylanan bir anlaşmanın ortasında saldırıya uğradık" dedi.
PMD dosyasının kapatılması ve anlaşma vurgusu
İslami, geçmişte 20 yıllık müzakereler sonucunda varılan nükleer anlaşma ve PMD dosyasının kapatılmasının tarihi bir dönüm noktası olduğunu hatırlattı. İslami, anlaşma yürürlükteyken Ajans gözetimindeki tesislerin hedef alınmasının kabul edilemez olduğunu söyledi.
"Ajans gözetimindeki bir tesis ilk kez hedef alındı"
İslami, "Dünyada geçmiş saldırıların hiçbiri Ajans gözetimindeki tesislere yapılmadı. Ancak İran’da Ajans gözetimindeki bir tesis hedef alındı ve bu tarihte bir ilktir." diye konuştu. İslami, ne Ajans ne de BM Güvenlik Konseyi'nin saldırıyı kınamadığını belirterek bunun uluslararası hukukun açık ihlali olduğunu savundu.
Ajans eleştirisi: Tüzük baskı aracı oldu
İslami, Batılı ülkelerin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) üzerindeki etkisine dikkat çekerek, "Ne yazık ki Batılı ülkeler Ajans’ın tüzüğünü kendi lehlerine kullanıyor ve yasal sürecin ilerlemesine izin vermiyor." ifadelerini kullandı. İslami, Ajans’taki bilgilerin kötüye kullanılması ve denetim bilgileri üzerinden İran’a baskı kurulmaya çalışıldığını iddia etti.
Yeni savaş şartları, yeni düzenleme gerektiriyor
İslami, denetçilerin saldırı sırasında İran’da bulunduğunu ve saldırı sonrası Ajans tarafından çıkarıldıklarını belirtti. "Biz her gün saldırı tehdidi alıyoruz ve Ajans’ın bu yeni duruma hazırlıklı olması gerekiyor." diyen İslami, nükleer anlaşmanın onuncu yılının sona ermesiyle Ajans’ın artık aynı çerçevede raporlama yükümlülüğüne sahip olmadığını ve yeni bir modalitenin kabul edilmesi gerektiğini vurguladı.
Konferans, İran yetkililerinin diplomasi ve güvenlik algısını yeniden şekillendirme çabalarının yanı sıra, nükleer tesislerin korunması ve uluslararası denetim mekanizmalarının işleyişine ilişkin tartışmaları gündeme taşıdı.
İRAN DIŞİŞLERİ BAKANI ABBAS ARAKÇİ, "SALDIRI, İŞGAL VE SAVUNMA ALTINDA ULUSLARARASI HUKUK" KONULU KONFERANSTA YAPTIĞI KONUŞMADA, 12 GÜNLÜK SAVAŞIN İRAN'A ÖNEMLİ TECRÜBELER KAZANDIRDIĞINI BELİRTEREK, "BU SÜREÇTE ZAYIF VE GÜÇLÜ YÖNLERİMİZİ TANIDIK. ARTIK DAHA GÜÇLÜYÜZ. GEÇMİŞE GÖRE ÇOK DAHA HAZIRLIKLI BİR SAVUNMA YAPISINA SAHİBİZ VE BU DURUM BAŞLI BAŞINA CAYDIRICI BİR GÜÇ OLUŞTURUYOR" DEDİ. (ARŞİV-EPA)
