Balık Gölü Küçülüyor: Doğa Harikası Göl Tehlikede
ABDULLAH SÖYLEMEZ - Ağrı'nın Taşlıçay ilçesinde yer alan ve çok sayıda kuş türüne ev sahipliği yapan 2 bin 254 rakımlı Balık Gölü, son yıllarda iklim değişikliği ve beşeri etkenler nedeniyle çekilme yaşıyor.
Doğal dengenin bozulması ve su kullanımı
İlçenin kuzeyinde, 30 kilometre uzaklıktaki göl, el değmemiş doğasıyla her mevsim ziyaretçi çekiyor. Ancak Doğubayazıt ilçe merkezinin su ihtiyacının büyük bir bölümünün buradan sağlanması ve iklim koşullarındaki değişimler gölde ciddi alan kayıplarına neden oluyor. Kıyıların çekilmesi ve su yüzeyinde oluşan yosunlaşma dronla görüntülendi.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Coğrafya Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alperen Kayserili, gölde 1 kilometrekareden fazla küçülme olduğunu belirtti. Kayserili, göldeki çekilmenin sadece iklim kaynaklı olmadığını, beşeri faktörlerin de etkili olduğunu vurguladı: "Doğubayazıt'ın içme suyu olarak kullandığı önemli kaynaklardan biri de maalesef Balık Gölü'dür."
Kayserili, gölün aynı zamanda Sarısu Deresi aracılığıyla Doğubayazıt Sazlıkları'nı beslediğini, eski ve yeni kıyı çizgileri arasındaki farkın suyun ne kadar çekildiğini açıkça gösterdiğini belirtti. "Geçmişte suyun olduğu alanlarda şimdi hayvanlar otluyor" uyarısında bulundu.
Uydu verileri ve hızlanan çekilme
Üniversitenin Coğrafya Bölümü'nden Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Arıkan ise uydu verilerini analiz ettiklerini ve özellikle yaz aylarında mevsimsel çekilmenin arttığını söyledi. Arıkan, 1986-1996 döneminde göl seviyesinde bir miktar yükseliş gözlendiğini, 1996 sonrası ise daralmanın başladığını aktardı.
Arıkan, 2016'dan sonraki süreçte çekilmenin çok hızlandığını ve geçmişe oranla neredeyse 10 kat hızlı bir çekilme olduğu emarelerini tespit ettiklerini belirtti. Yağışlardaki azalma ve yaz kuraklıklarındaki artışın gölü olumsuz etkilediğini vurguladı.
Analizlere göre gölün alanı 1996 yazında 34,5 kilometrekare iken, 2025 yazında 33,1 kilometrekare olarak ölçüldü; yaklaşık 1,4 kilometrekarelik bir kayıp kaydedildi. Yapılan tahminlerde ise 2100 yılına kadar göl alanının 21-22 kilometrekareye düşebileceği, yani yüzeyin yaklaşık üçte birinin kaybedilebileceği öngörülüyor.
Arıkan, "Gölün riskli bir hal aldığını" belirterek yerleşim yerleri için su temininde daha titiz davranılması gerektiğini, insan kullanımının yanı sıra küresel iklim değişikliğinin de sorunun temelinde yer aldığını ifade etti.
Uzmanlar, Balık Gölü'nün kuş varlığı, ekolojik denge ve turizm potansiyeli açısından korunmasının önemine dikkat çekiyor ve acil önlemler çağrısı yapıyor.
Ağrı'nın Taşlıçay ilçesinde bulunan yüksek rakımlı Balık Gölü'nde iklim değişikliği ve beşeri etken nedeniyle çekilme yaşanıyor.
