Düşük Doz BT ile Akciğer Kanserinde Erken Tanı
Akciğer kanseri, dünya genelinde kansere bağlı ölümlerin en önde gelen nedeni olmaya devam ediyor. Hastalığın en önemli problemi çoğunlukla belirti vermeden ilerlemesi; bu nedenle erken tanı hayat kurtarıyor.
Uzman görüşü
Medicana International İzmir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Nuran Katgı, düşük doz bilgisayarlı tomografi (LDCT) taramalarının erken tanıda kritik rol oynadığını vurguladı. Doç. Dr. Katgı'nın uyarısı net: "Belirti beklemeden tarama yaptırın, erken tanı hayat kurtarır".
Doç. Dr. Nuran Katgı ayrıca, "Akciğer kanseri, dünya genelinde kansere bağlı ölümlerin en başında yer almaktadır. Bunun başlıca nedeni, hastalığın genellikle belirti vermeden ilerlemesidir. Semptomlar ortaya çıktığında hastalık çoğunlukla ileri evreye ulaşmıştır. Sigara en önemli risk faktörüdür; buna ek olarak hava kirliliği, asbest, radon, genetik yatkınlık ve mesleki faktörler de etkili olur. Geç tanı konması, tedavi şansını düşürür ve mortaliteyi yüksek tutar" ifadelerini kullandı.
LDCT nedir ve nasıl çalışır?
LDCT (Düşük Doz Bilgisayarlı Tomografi), akciğerlerin düşük radyasyon dozu kullanılarak görüntülendiği özel bir tarama yöntemidir. Klasik toraks BT’de ortalama radyasyon dozu 6-7 mSv iken, LDCT’de bu değer 1-2 mSv civarındadır; yani yaklaşık 3-5 kat daha düşük radyasyon ile yüksek çözünürlüklü görüntü sağlanır.
Bilimsel kanıtlar
Bilimsel çalışmalar LDCT’nin etkinliğini destekliyor. ABD'de yürütülen NLST (National Lung Screening Trial) çalışması, düşük doz BT taramasının akciğer kanserine bağlı ölümleri yüzde 20 oranında azalttığını gösterdi. Avrupa'da yapılan NELSON çalışması da benzer şekilde mortalitede belirgin azalma saptadı. Bu veriler, erken evre tümörlerin LDCT ile yakalanabileceğini ortaya koyuyor.
Kimler taranmalı?
Uluslararası kılavuzlara göre 50-80 yaş arası, en az 20 paket-yıl sigara öyküsü olan ve hâlen içen veya son 15 yıl içinde bırakmış bireylerin yılda bir kez LDCT taraması yaptırması önerilmektedir. Tarama genellikle yılda bir kez yapılır; şüpheli bulgu saptanırsa 3-6 ay aralıklarla kontrol çekimi önerilebilir.
Rutin tarama sigara içmeyenler için önerilmez; ancak pasif içicilik, aile öyküsü, radon veya asbest maruziyeti gibi ek risk faktörleri varsa hekim değerlendirmesi gereklidir.
Avantajlar ve dikkat edilmesi gerekenler
LDCT işlemi ağrısız, kısa sürede tamamlanan ve kontrast madde gerektirmeyen bir yöntemdir. Radyasyon dozu doğal çevresel radyasyona yakındır, bu yüzden güvenle yaptırılabilir. Ancak yanlış pozitif sonuçlar her taramada görülebilir; Lung-RADS sistemi ile bu oranlar yaklaşık %10-13 seviyelerine düşürülmüştür. Yanlış negatif oranları ise düşüktür ve düzenli yıllık tarama bu riski azaltır.
Sonuç: Erken tanı hayat kurtarır
Doç. Dr. Nuran Katgı, sigarayı bırakmanın akciğer kanserine karşı en önemli adım olduğunu vurgularken, risk tamamen ortadan kalkmasa da düzenli LDCT taramalarının yüksek risk grubunda mortaliteyi anlamlı ölçüde azalttığını belirtti. "Erken tanı konan hastalarda cerrahi tedaviyle tam kür elde edilebilir" notunu düşen Katgı, multidisipliner yaklaşım ve hasta-hekim iletişiminin erken tanı başarısında kilit rol oynadığını ifade etti.
MEDİCANA SAĞLIK GRUBU GÖĞÜS HASTALIKLARI BÖLÜMÜ’NDEN DOÇ. DR. NURAN KATGI
