Evdeki Yemek Dumanı KOAH'a Yol Açıyor: Uzman Uyarısı
Acıbadem Bursa Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Karadağ, KOAH'ın önlenebilir olmasına rağmen dünya genelinde önemli ölüm nedenleri arasında yer aldığını vurguladı. Karadağ, "Evde pişen yemeğin dumanından, sigara içmeyen kişilerde bile KOAH olma durumu var. Günde 3-5 sigara KOAH olma riski çok yüksektir. Ne kadar erken bırakılırsa o kadar iyi" dedi.
KOAH nedir ve neden önemlidir?
KOAH, hava yollarının daralması sonucu nefes alıp vermeyi zorlaştıran, ilerleyici bir akciğer hastalığıdır. Hastalık önlenebilir ve tedavi edilebilir olmasına karşın dünya çapında ölüm nedenleri arasında üst sıralarda yer almaktadır. Nefes darlığı, kronik öksürük veya balgam üretimi, tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonları öyküsü ya da tütün ve yakıt dumanı gibi risk faktörlerine maruz kalma durumunda KOAH akla gelmelidir.
Dünya KOAH Günü ve farkındalık
Kasım ayının 3. Çarşamba günü Dünya KOAH Günü olarak kutlanmaktadır. 19 Kasım’da kutlanan 2025 Dünya KOAH Günü’nün teması ‘Nefes Darlığınız varsa, KOAH’ı Düşünün’dir. Tema, KOAH’ın dünya çapında üçüncü önde gelen ölüm sebebi olmasına rağmen sıklıkla doğru teşhis edilmediğini vurgulamayı amaçlıyor.
Yaygınlık ve risk faktörleri
Karadağ, KOAH’ın 50 milyon kişiyi etkilediğini ve 40 yaş üstü her 5 yetişkinden 1’inde bu hastalığın görüldüğünü belirtti. Buna karşın toplumda KOAH konusunda yeterli bilgi bulunmadığını söyledi. KOAH gelişimi için en büyük risk faktörünün tütün dumanı maruziyeti olduğunu; sigara, nargile, puro gibi tütün ürünleri ile zararlı toz, gaz ve hava kirliliğinin akciğerlerde KOAH oluşumuna neden olduğunu vurguladı. Ayrıca çocukluk çağında geçirilen hastalıklar, düşük sosyoekonomik düzey veya "biyomas" adı verilen odun, tezek benzeri yakıtların dumanına maruziyetin de risk faktörleri arasında yer aldığına dikkat çekti.
Erken teşhis ve tedavi
Erken teşhis ve tedavinin belirtileri, akciğer fonksiyonlarını ve yaşam kalitesini iyileştirdiğini söyleyen Karadağ, teşhis için "Solunum Fonksiyon Testi" yaptırılması gerektiğini belirtti. "Solunum Fonksiyon Testi herkesin yaş, boy, kilo, cinsiyet gibi özelliklerine göre, soluması gereken havayı soluyup soluyamadığını ölçen, basit ama çok önemli bir testtir" dedi. Dünya genelinde KOAH'lı hastaların ancak yüzde 25-50’si teşhis alabildiği için testin önemine dikkat çekti.
Testi kimler yaptırmalı?
Karadağ, özellikle 40 yaş üstü, sigara içmiş ya da içmekte olan kişiler ile meslek gereği veya çevresel nedenlerle tozlu ortamlarda bulunanların; öksürük, balgam ve nefes darlığı yakınmalarından birine sahip olmaları durumunda bir göğüs hastalıkları hekimine başvurup "solunum fonksiyon testi" yaptırmalarını önerdi.
Az sigara içmekte bile risk var
Uzman son olarak sigara içenlere uyarıda bulundu: "Günde 3-5 tane sigara içen kişilerde bile KOAH başlamış olabilir. 20-25 yaşında sigaraya başlayan kişilerin 40 yaşından sonra KOAH hastası olduğunu biliyoruz. Artık erken KOAH diye bir şey var. çocukluk çağında sigaraya başlayanlar, 25 yaşlarında bile KOAH hastalığı ile tanışabiliyor." Karadağ, solunum fonksiyon testi ile KOAH olup olmadığının öğrenilebileceğini ve erken önlemlerin hastaların yaşam süresini ve ilaç kullanımını azalttığını belirtti.
KOAH tanısı konulduğunda yapılması gereken en önemli şey, hastalığın ilerlemesini durdurmak için derhal sigarayı bırakmaktır. Sigarayı bırakmak hem KOAH’ın kötüleşmesini önler hem de genel sağlık durumunu iyileştirir.
PROF. DR. MEHMET KARADAĞ AÇIKLAMALARDA BULUNDU
