Grossi: İran ile UAEA Görüşmelerinde İlerleme Kaydedildi
UAEA Başkanı'nın Yönetim Kurulu Açıklamaları
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, Ajans ile işbirliğini askıya alan İran ile yürütülen görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini bildirdi. Grossi, bu değerlendirmeyi UAEA Yönetim Kurulu toplantısının açılış konuşmasında paylaştı.
Grossi, özellikle haziranda tesisleri saldırıya uğrayan İran'ın nükleer programının Ajansın çalışmalarının odağında yer aldığını vurguladı. Tahran ile düzenli iletişim kurduğunu ve İran'ın kaygılarını ele alarak Ajans ile işbirliğini yeniden tesis etmenin yollarını aradığını söyledi.
Hukuki Çerçeve ve Uygulama
Grossi, İran'ın işbirliğini askıya alma kararını dikkatle izlediklerini belirtti ve temaslarında, ulusal yasaların ülke içerisindeki yükümlülükler doğurabileceğini ancak bunun UAEA için aynı şekilde geçerli olmadığını aktardı. "Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) yürürlükte kalmaya devam etmekte" ifadesini kullanan Grossi, NPT'nin Ajans ile İran arasındaki hak ve yükümlülükleri düzenleyen tek yasal olarak bağlayıcı anlaşma olduğuna dikkat çekti.
Bu nedenle, Grossi'ye göre Ajansın güvenlik önlemleri, diğer kapsamlı güvenlik anlaşması bulunan ülkelerde olduğu gibi İran'da da uygulanmaya devam etmektedir.
Teknik Görüşmeler ve Beklentiler
Grossi, İran'ın endişe ve önerilerini dikkate almaya hazır olduklarını belirterek, doğrulama faaliyetlerinin yürütülmesi için uygulanacak pratik adımlar üzerinde anlaşmaya varmak amacıyla geçen haftalarda Tahran ve Viyana'da teknik görüşmeler yapıldığını hatırlattı. Bu görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini söyledi.
Grossi, "Bu konuda ilerleme kaydedilmiştir. İran ile sürdürdüğümüz vazgeçilmez çalışmalarımızın yeniden başlamasını kolaylaştırmak için, önümüzdeki birkaç gün içerisinde bu görüşmelerin başarılı bir şekilde sonuçlandırılabileceğini içtenlikle umuyorum." şeklinde konuştu. Pratik adımların atılmasıyla diğer diplomatik istişarelerin olumlu sonuçlanması konusunda umutlu olduğunu da ifade etti.
İran Meclisi Yasası ve Yeni İşbirliği Modeli
Metinde yer alan bilgilere göre, İran Meclisinin 26 Haziran'da kabul ettiği ve Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin onayladığı yasa, hükümeti UAEA ile işbirliğini durdurmaya, denetçilerin girişini yasaklamaya zorlamış; işbirliği yalnızca İran'ın nükleer hakları tanınıp güvenlik garantileri sağlandığında Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyinin onayıyla sonlandırılabilecek şekilde düzenlenmişti.
Bu çerçevede İran, UAEA ile yeni bir "işbirliği modeli" üzerinde görüşmeler yürütüyor. İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 6 Eylül'de yaptığı açıklamada, UAEA ile yeni işbirliği modeli üzerinde anlaşmaya çalıştıklarını ve 5 Eylül'de Viyana'da yapılan görüşmenin olumlu geçtiğini bildirmişti.
Grossi, İran'ın NPT kapsamındaki yükümlülüklerinin tam uygulanmasının, bölgesel ve uluslararası güvenlik açısından durumun iyileşmesi için vazgeçilmez olduğunu vurguladı.
