Güney Sudan: Riek Machar’ın 'vatana ihanet' davası 1 Ekim’e ertelendi
Mahkeme kararının ayrıntıları
Güney Sudan'da görevden uzaklaştırılan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Riek Machar ile birlikte yargılanan sekiz sanığın, "vatana ihanet" ve "terörizm" suçlamalarını konu alan davası, 1 Ekim'e ertelendi.
Başkent Juba'da kurulan Özel Mahkeme Hakim James Alala başkanlığında toplandı. Mahkemede Machar ve diğer yedi sanık hazır bulundu.
Savunma heyetinin davanın 'yetkisizlik' gerekçesiyle durdurulması talebi reddedildi. Savunma, Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısının anayasal dokunulmazlığa sahip olduğunu ve bu dokunulmazlığın ancak parlamentonun üçte iki çoğunluğunca kaldırılabileceğini savundu.
Savcılık ise söz konusu duruşmanın uluslararası suçlar değil, iç hukuk kapsamındaki suçlarla ilgili olduğunu belirterek, davanın tamamen ulusal mahkemelerin yetkisinde olduğunu öne sürdü. Ayrıca, Geçici Anayasa’nın 103. Maddesi uyarınca yalnızca görevdeki cumhurbaşkanının tam dokunulmazlığa sahip olduğunu, cumhurbaşkanı yardımcılarının bu korumadan yararlanmadığını vurguladı.
Hakim Alala, mahkemenin Güney Sudan yasaları uyarınca davayı yargılama konusunda tam ve yasal yetkiye sahip olduğunu kaydetti. Savcılığın delillerini sunabilmesi için duruşmayı 1 Ekim'e erteledi.
Olayın arka planı
Ülke içindeki gerginlik, Şubat ayında ülkenin kuzeyindeki Yukarı Nil eyaletine bağlı Nasir kentine yapılan saldırıyla başladı. Saldırıyı, çoğunluğu Nuer kabilesinden oluşan ve Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı muhalif Riek Machar ile ilişkilendirilen "Beyaz Ordu" adlı milis güç gerçekleştirdi.
Bu olayın ardından Machar liderliğindeki Sudan Halk Kurtuluş Ordusu-Muhalefet (SPLM-IO)'dan bazı general ve bakanlar gözaltına alındı; Machar 26 Mart'ta ev hapsine alındı. 11 Eylül'de Machar'ın da aralarında olduğu 21 şüphelinin "vatana ihanet, terör ve insanlığa karşı suçlar" gibi suçlamalarla yargılanacağı açıklanmış ve Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit, Machar'ı görevden uzaklaştırmıştı.
Güney Sudan'ın kırılgan zemini
Dünyanın en genç ülkesi olan Güney Sudan, 2011'de Sudan'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti. Ülke, 16 Aralık 2013'te Cumhurbaşkanı Salva Kiir'in yardımcısı Riek Machar'ı "darbe teşebbüsü" iddiasıyla görevden almasının ardından iç savaşa sürüklenmişti.
2018 ve 2022'de imzalanan barış anlaşmalarına rağmen kamu düzeni ve güvenlik tam anlamıyla sağlanamadı; farklı kabileler ve gruplar arasında zaman zaman şiddet olayları yaşanıyor. Barış anlaşmasının ardından Machar bir süre sonra görevine dönmüştü.
Mahkeme süreci ve duruşmaların ilerleyişi, Güney Sudan'daki siyasi istikrar ve ulusal uzlaşma çabaları açısından yakından takip ediliyor.
