İstanbul’daki gıda zehirlenmesi ve kaçak midye gerçeği
Yalova, Balıkesir ve Çanakkale İlleri Midye Yetiştiricileri Üretici Birliği Başkanı Özerdem Maltaş, Türkiye’de binlerce ton kaçak midye dolması tüketildiğini belirterek, "Onaylı olmayan merdiven altı üretimler son derece sağlıksız. Midyenin tamamını karalamak doğru değil. Önemli olan nereden geldiği belirsiz kaçak midyenin artık hem önlenmesi hem de tüketiciler tarafından tercih edilmemesidir." dedi.
Maltaş, Akdeniz midyesinin (Karamidye) dünyada ve Türkiye’de sevilerek tüketilen deniz kaynaklı, organik, hayvansal protein kaynağı olduğunu vurguladı ve midye dolmasının Türkiye’de sevilen bir ürün olduğunu, AB ve diğer ülkelere ihracatının sorunsuz yapıldığını aktardı.
Üretim, denetim ve analiz süreçleri
Maltaş, Türkiye’de tüm midye çiftliklerinin Tarım Orman Bakanlığı onayıyla kurulduğunu ve faaliyetlerinin bakanlık denetiminde olduğunu belirterek şu bilgileri paylaştı:
"Tarım Orman Bakanlığı midye çiftliklerinin bulunduğu tüm bölgelerden haftalık periyotlarla deniz suyu ve midye numuneleri alarak mikrobiyolojik, toksinler, ağırmetaller ve PAH (poli aromatik hidrokabon) analizleri yapmaktadır. Midye çiftlikleri uygun deniz alanlarına kurulduğundan yapılan analizlerde ürün satışına engel olacak bir durum henüz yaşanmamıştır. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kaçak midye avcılığının engellenmesi için düzenli faaliyetler sürdürülmektedir. Kurumumuz bu faaliyetlerin artarak sürdürülmesine destek vermektedir."
Maltaş, yetiştiricilerin sağlıklı ve tüketime uygun ürün sunma gayretinde olduğunu; denetim raporlarının talep eden kurumlarla paylaşılabileceğini ve işletmelerin ziyaretlere açık olduğunu da ifade etti.
Kaçak midye ve tüketici bilinci
Maltaş, çiftlik midyesinden zehirlenme ihtimalinin neredeyse sıfır olduğunu belirterek, "Halen binlerce ton kaçak midye dolması tüketiliyor. Onaylı olmayan merdiven altı üretimler son derece sağlıksız. Midyenin tamamını karalamak doğru değil. Önemli olan nereden geldiği belirsiz kaçak midyenin artık hem önlenmesi hem de tüketiciler tarafından tercih edilmemesidir. Tükettikleri ürünlerin menşei sorgulanmalı. Çiftlik midyesi devlet tarafından yapılan son derece titiz analizlerden geçtikten sonra tüketiciye ulaşıyor." dedi.
Uzman değerlendirmesi: İzin dışı toplama ve sağlığa etkileri
Artvin Çoruh Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüdayi Ercoşkun ise İstanbul’daki şüpheli gıda zehirlenmesi olayıyla ilgili, kamuoyuna yansıyan otopsi bulgularının kabuklu deniz ürünlerinde görülen bazı zehirlenme türleriyle benzerlik gösterebileceğini söyledi:
"Mide mukozasında hiperemi, kanama ve ülser gibi bulgular, literatürde bazı shellfish poisoning vakalarıyla uyumlu olarak tanımlanır. Bu değerlendirme genel toksikoloji bilgilerimize dayalıdır; olayın nedeni ancak tamamlanan laboratuvar analizleriyle netleşebilir."
Ercoşkun, midyelerin doğal çevrelerinde toksin ve mikroorganizmaları biriktirebildiğini hatırlatarak, özellikle izinsiz ve denetimsiz toplama–satış süreçlerinin halk sağlığı açısından risk taşıdığını vurguladı. Sanayi atıklarının deşarj edildiği bölgelerde geçmişte midye toplanmasının yasaklandığını, bu sularda toplanan midyelerin ağır metal ve toksin birikimi içerebileceğini belirtti.
Ercoşkun ayrıca, izinli bölgelerdeki stokların azalması nedeniyle izin verilmeyen yerlerden midye toplanmasının fırsatçıların tercihine yol açabileceğini ve bu midyelerin ya da soğuk zincir sağlanmadan satılan ürünlerin çeşitli toksinler ve bakteriler geliştirebileceğini söyledi: "Bu durum, genel olarak tüm kabuklu deniz ürünleri için bir risk faktörüdür."
Sonuç ve çağrı
Her iki görüş de kaçak midyenin hem üretim hem satış aşamasında ciddi risk oluşturduğuna işaret ediyor. Uzmanlar ve yetiştiriciler resmi laboratuvar sonuçlarının açıklanmasını, tüketicilerin ürün menşeini sorgulamasını ve denetimlerin artırılmasını talep ediyor.
YALOVA, BALIKESİR VE ÇANAKKALE İLLERİ MİDYE YETİŞTİRİCİLERİ ÜRETİCİ BİRLİĞİ BAŞKANI ÖZERDEM MALTAŞ, TÜRKİYE'DE BİNLERCE TON KAÇAK MİDYE DOLMASI TÜKETİLDİĞİNİ BELİRTEREK, "ONAYLI OLMAYAN MERDİVEN ALTI ÜRETİMLER SON DERECE SAĞLIKSIZ. MİDYENİN TAMAMINI KARALAMAK DOĞRU DEĞİL. ÖNEMLİ OLAN NEREDEN GELDİĞİ BELİRSİZ KAÇAK MİDYENİN ARTIK HEM ÖNLENMESİ HEM DE TÜKETİCİLER TARAFINDAN TERCİH EDİLMEMESİDİR." DEDİ.
