Kars'ta UNESCO Listeli Aşıklık Geleneği Köylerde Yaşatılıyor
Kars'ta, UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesinde yer alan aşıklık geleneği köy yaşamının merkezinde yer almaya devam ediyor. Bölgedeki usta-çırak ilişkisi, bu sözlü edebiyat ve müzik sanatının nesiller boyu aktarılmasını sağlıyor.
Usta-çırakla nesilden nesile
Orta Asya'dan Anadolu'ya uzanan, Dede Korkut geleneğinin izlerini taşıyan aşıklık, Kars ve çevresinde sadece bir sanat değil; iletişim, hafıza ve tarih aktarımının da önemli bir aracı olarak görülüyor. Özellikle düğün, nişan ve özel meclislerde sazın tınısı eşliğinde söylenen deyişler, hikayeler, destanlar, koçaklamalar ve atışmalar halkı hem eğlendiriyor hem de toplumsal meselelere hicivli eleştiriler getiriyor.
Demirkent'te örnek icra
Akyaka ilçesine bağlı Demirkent köyünde ise geleneğin canlı örnekleri görülüyor. Köy kahvesinde dinleyenlere unutulmaz anlar yaşatan Aşık Ayhan Şimşekoğlu ve Aşık Arif Gülcani, Lebdeğmez (Dudakdeğmez) söyleyerek atışma örnekleri sundu. Bu tür performanslar, geleneğin sahici ve toplumsal bağlamda nasıl yaşatıldığını ortaya koyuyor.
Köy odaları adeta 'mektep'
Sobanın çıtırtısı eşliğinde genç-yaşlı herkesin toplandığı köy odaları, aşıklığın en otantik ve kesintisiz yaşandığı mekânlar olarak öne çıkıyor. Tecrübeli aşıklar çıraklarına makamları, ayakları, hikayeleri ve adabını aktararak kültürel mirasın geleceğe güvenle taşınmasını sağlıyor; bu meclisler genç aşıkların yetiştiği birer mektep işlevi görüyor.
Gelenek zorluklara rağmen ayakta
Artan kentleşme ve modern yaşam tarzına rağmen Kars'ın köy halkı aşıklık geleneğine sıkı sıkıya sarılıyor. Köylüler, düğün ve özel günlerde mutlaka bir aşık davet ederek geleneğin maddi ve manevi olarak desteklenmesine katkıda bulunuyor. Kars'ın kadim kültürü, aşıkların dilden dile dolaşan ezgileriyle köylerde yaşamaya ve sazın tınısıyla gönülleri ısıtmaya devam ediyor.
KARS'IN KÖYLERİNDE AŞIKLIK GELENEĞİ NEFES ALIYOR: SAZIN VE SÖZÜN USTALARI MİRASI YAŞATIYOR(KARS-İHA)
