Mahkeme Selimiye Camii Kubbe Süslemeleri Restorasyonunu Durdurdu
Edirne İdare Mahkemesi uygulamanın telafisi güç zararlar doğurabileceği gerekçesiyle yürütmeyi durdurdu
UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve Mimar Sinan'ın "ustalık eseri" olarak tanımlanan Selimiye Camii'nde planlanan kubbe süslemeleri restorasyonu yargı sürecine takıldı. Edirne İdare Mahkemesi, projenin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceği gerekçesiyle yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Restorasyon projesi, ana kubbe, yarım kubbeler ve mihrap kubbesi üzerindeki mevcut kalem işleri ile hat süslemelerini büyük ölçüde değiştirmeyi öngörüyordu. Planda, 18. yüzyıla ait olduğu değerlendirilen mevcut kalem işi katmanlarının kaldırılması, yerine siyah-beyaz desen ve yeni hat yazılarının yerleştirilmesi bulunuyordu.
Öneri, sosyal medyada, akademik çevrelerde ve sivil toplum kuruluşlarında tepkiyle karşılandı. Bazı koruma uzmanları projeyi "tarihi tahrifat" olarak nitelendirirken, restorasyon savunucuları ise uygulamanın "16. yüzyıla dönüş" temasıyla özgün halin canlandırılacağını savundu.
Özellikle tarihi hat sanatı uzmanları ve hattatlar, mevcut yazıların aslı bozulmadan korunması gerektiğini vurguladı; bazı uzmanlar yeni projenin hattatlık geleneğine ve restorasyon ilkelerine aykırı olduğunu belirtti.
Edirne İdare Mahkemesi, dava sonucunda verdiği yürütmeyi durdurma kararında, uygulama halinde tescilli tarihi eserde telafisi güç zararlar doğabileceği değerlendirmesine yer verdi. Mahkeme, karar kapsamında Vakıflar Genel Müdürlüğü ve diğer ilgili kurumlardan bazı belgeleri talep etti.
Mahkeme, idareye savunma için 30 gün süre tanıdı ve nihai kararın dosyadaki bilgi ve belgeler ışığında verileceğini bildirdi. Kararın şu anki niteliği geçici olup nihai iptal veya onama kararı idarenin savunmasının alınmasının ardından verilecek.
Trakya Üniversitesi emekli sanat tarihçisi Prof. Dr. Engin Beksaç, sürece ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Beksaç, uygulanmak istenen kubbe süslemelerinin orijinalle bağdaşmadığını savunarak mahkeme kararını yerinde buldu. Beksaç sözlerini şöyle sürdürdü: "Selimiye bilindiği gibi bir insanlık mirası ürünü. Sadece bizim değil İslam dünyasının değil esasında bütün insanlığa mal olurmuş bir eser. Fakat son günlerdeki tartışmalar gerçekten üzücü ve yersiz. Yani bu çatışmalar tartışmalar esasında hem Türkiye’ye hem dünya karşısında bizim kimliğimize hem de İslami dünyaya karşı bir ağır yük şeklinde ve çok kırıcı olmaya başladı. Buradaki sorun direkt olarak süsleme ve tezyinatı ilgilendirdiği için bu direkt sanat tarihçilerinin sahasına giren bir durumdur. İddia edildiği gibi Selimiye’nin şu an kubbesinde olan durum barok değil. Bazı çevreler bunun barok olduğunu, Avrupa taklidi falan olduğun söylüyorlar. Bunlar baroğu bilmeyen insanlar".
Beksaç, Selimiye'nin ilk yapıldığı dönemden sonra defalarca restorasyondan geçtiğini, elimizde bu durumu kesin olarak kanıtlayacak belge bulunmadığını ve önerilen yeni süslemenin yerine koyulacak "orijinal" bir süslemenin olmadığına dikkat çekti. Ayrıca UNESCO'nun bu tür yapılarda büyük değişikliklere karşı olduğunu ve orijinal biçimin korunmasını istediğini hatırlattı.
Yerel mahkemenin yürütmeyi durdurma kararının ardından süreç, idarenin savunmasının alınmasının ardından şekillenecek ve nihai karar dosya üzerinden verilecek.
KUBBE ESKİ HALİ VE YAPILMAK İSTENEN
