Marmara'ya Günlük 4.5 Milyon m³ Kanalizasyon: İzmit Körfezi Temizliği Sürüyor
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde yürütülen İzmit Körfezi Dip Çamuru Temizliği Projesinin 2. etap çalışmaları devam ediyor. "Hedef: Sağlıklı Bir Deniz Ekosistemi" başlıklı panelde projenin geldiği nokta ve ekolojik etkileri detaylı şekilde ele alındı.
Panelde sunulan son durum ve saha gözlemleri
Kocaeli Kongre Merkezi’nde yoğun katılımla gerçekleşen panelde bilim insanları proje bulgularını paylaştı. Paneli Prof. Dr. Mustafa Sarı yönetti; panele Tahir Büyükakın, Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyay, Dr. Kağan Özdemir ve Devrim Cenk Ulusoy katıldı. Panel öncesinde proje ekibinin 25 Kasım 2025 tarihli dalışında gözlemlenen doğal ekosistem öğeleri ve projenin sonuçları katılımcılara aktarıldı.
Büyükakın: "Marmara Denizi’ne her gün 4.5 milyon metreküp kanalizasyon atığı bırakılıyor"
Programda konuşan Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, projenin önemine vurgu yaparak, "Bugün Marmara Denizi’ne her gün 4.5 milyon metreküp kanalizasyon atığı bırakılıyor. Kocaeli’de ise 23 arıtma tesisi var ve bir damla su bile arıtılmadan denize gitmiyor" dedi. Büyükakın ayrıca Kocaeli arıtma tesislerinin yüzde 73’ünün ileri biyolojik arıtma olduğunu ve üç yıl içinde bunun yüzde 100’e çıkarılacağını belirtti.
Projenin gerekliliği ve zorlukları
Büyükakın, Marmara Denizi’nin korunması için bölgesel temizliklerin tek başına yeterli olmadığını vurguladı: "Biz burada istediğimiz kadar temizleyelim, diğer yandan Marmara Denizi’ne atık atılmaya devam ediliyor. Çamuru almadığımız müddetçe balıkların yaşaması mümkün değil." Kararın radikal ve zor olduğunu, buna rağmen projenin hayata geçirilmesinin sağlandığını kaydetti.
Ulusal ve uluslararası yankı
Büyükakın, İzmit Körfezi Dip Çamuru Temizliğinin Türkiye’nin en büyük çevre projelerinden biri olduğunu, diğer kentlerin de benzer uygulamalara yöneldiğini ve projenin COP Zirvesi başta olmak üzere ulusal ve uluslararası platformlarda konuşulacak bir örnek teşkil edeceğini söyledi. Rehabilitasyon çalışmalarının çok sayıda akademik yayına ve bilimsel çalışmaya öncülük edeceği de vurgulandı.
Bilimsel izleme ve ekosistem değerlendirmeleri
Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyay, iklim krizine dikkat çekerek İzmit Körfezi’nin temizlik sonrası kademeli olarak iyileştiğini belirtti: "İzmit Körfezi azimle kendini toparlama yönünde ilerliyor." Prof. Dr. Mustafa Sarı dalış sırasında pisi balığı gözlemlediklerini aktardı; balığın yeniden besin kaynakları bulmasıyla alanda yaşam alanı oluşturduğunu ifade etti.
Teknik notlar ve proje hedefleri
Projeye ilişkin bilimsel çalışmalar TÜBİTAK MAM, İstanbul Üniversitesi ve diğer üniversiteler tarafından yürütülüyor. 2 Mayıs 2023’te başlatılan ve Avrupa’nın en büyük çevre projelerinden kabul edilen çalışma, 468 hektarlık alanda toplam 3,8 milyon metreküp çamurun çıkarılmasını hedefliyor. Projenin ilk etabı tamamlandı, ikinci etap sürüyor.
Bugüne kadar yapılan işler
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı arasında imzalanan protokolle yürütülen proje kapsamında bugüne kadar 189 hektarlık alanda yaklaşık 1,715 milyon metreküp çamur deniz ortamından uzaklaştırıldı; karada yapılan susuzlaştırma çalışmalarında 1.687 geotekstil tüp kullanıldı.
Akademik iş birlikleri ve izleme
İzmit Körfezi’nde TÜBİTAK-MAM deniz suyu kalitesi ve 12 dereyi sürekli izlerken; İstanbul Üniversitesi temizlenen alanlarda su kalitesi ve biyoçeşitliliği takip ediyor. ODTÜ ekosistem modelleme ile yönetim önerileri üretiyor, Gebze Teknik Üniversitesi dereler için dijital ikiz modeller geliştiriyor ve Kocaeli Üniversitesi yapay resiflerin etkilerini bilimsel olarak izliyor.
Sonuç: İzmit Körfezi Dip Çamuru Temizliği, hem saha verileri hem akademik izleme ile deniz ekosisteminin iyileşmesine katkı sağlarken, Marmara Denizi’ndeki kirlilik yükünün azaltılması için daha geniş çaplı önlemlere ihtiyaç olduğunu ortaya koyuyor.
İZMİT KÖRFEZİ'NE YENİDEN NEFES ALDIRAN DİP ÇAMURU TEMİZLİĞİ PROJESİ’NİN ÖNEMİ, ‘MARMARA YENİDEN: KÖRFEZ DİP ÇAMUR TEMİZLİĞİ’ PANELİNDE BİR KEZ DAHA ELE ALINDI.
