On Ülke Daha Filistin Devletini Tanıyacak
New York’ta yapılacak Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurulu sırasında Fransa, İngiltere, Kanada, Avustralya, Belçika, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Andorra ve San Marinonun Filistin Devletini tanıdıklarını duyurmaya hazırlandığı bildirildi.
Genel Kurul ve uluslararası konferans
Genel Kurul toplantısı kapsamında düzenlenecek "Filistin sorununun barışçıl çözümü ve iki devletli çözümün uygulanması" konulu uluslararası konferansta, çok sayıda ülkenin Filistin'i devlet olarak tanıma kararını açıklaması bekleniyor.
Gazze’ye yönelik hava ve kara saldırıları sürerken, bu eylemleri kınayan ve Filistin’i devlet olarak tanıma yönünde irade gösteren ülke sayısı giderek artıyor. Anadolu Ajansı muhabiri, söz konusu ülkelerin tanıma karar ve beyanlarını derledi.
Belçika kararı ve hükümet açıklaması
Belçika federal hükümeti, bu ayın başında İsrail'e yaptırımlar ve Filistin Devletini tanıma konularının değerlendirildiği olağanüstü kabine toplantısının ardından tanıma kararına destek vereceğini açıkladı. AA ile paylaşılan metinde, Gazze’deki insani trajedi ve İsrail'in uluslararası hukuka aykırı eylemlerine işaret edilerek, "Belçika, BM Genel Kurulu haftası kapsamında, Fransa ve Suudi Arabistan'ın ortak girişimiyle, Temsilciler Meclisinde oylanan kararda da belirtildiği üzere, Filistin Devletinin tanınmasını açıklayacak ülkeler arasına katılarak güçlü bir siyasi ve diplomatik mesaj vermek istiyor." ifadeleri yer aldı.
Belçika Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Maxime Prevot, hükümetinin bu kararla İsrail’e güçlü bir mesaj göndermeyi amaçladığını vurgulayarak Gazze’de yaşananları "açıkça soykırım" olarak nitelendirdi.
Fransa'nın adımı
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 19 Eylül’de Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile yaptığı telefon görüşmesinde ülkesinin 22 Eylül’de Filistin Devletini tanıma niyetinde olduğunu iletti. Macron, bunu barış planı kapsamında yapacaklarını belirterek, "Filistin yönetimine taleplerimizi yineledim." dedi ve Fransa'nın Filistin makamlarına eşlik etmeye devam edeceğini, bölgenin güvenliği ve istikrarı için verilen taahhütlerin yerine getirilmesini sağlayacaklarını kaydetti.
İngiltere, Kanada ve Avustralya
İngiliz basınına göre Keir Starmer da Filistin Devletini tanıma kararını bugün öğleden sonra yapacağı açıklamayla duyurması beklenen liderler arasında. Starmer, temmuz ayında İsrail’in belirli koşulları yerine getirmemesi halinde eylülde tanıma yönünde adım atabileceklerini belirtmişti.
Kanada Başbakanı Mark Carney, temmuz ayında yaptığı açıklamada İsrail’in Gazze’deki uygulamalarını kınayarak, BM Genel Kurulunda Filistin’i devlet olarak tanıyacaklarını bildirmişti. Başbakanlık Ofisi'nin 16 Eylül açıklamasında Carney’nin tanıma niyetini yinelediği ve tanıma kararının "2026’da Hamas’ın herhangi bir rol almayacağı genel seçim düzenlenmesi, gerekli reformların yapılması ve Filistin’in silahsızlandırılmasına" dayalı olduğu ifade edildi.
Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ise ağustosta yaptığı kabine toplantısı sonrasında ülkesinin Filistin Devletini tanıma kararı aldığını duyurdu ve tanımanın BM Genel Kurulunda resmileştirileceğini belirterek, "Orta Doğu’da şiddet halkasını kırmak, Gazze’de çatışmayı, acıyı ve açlığa son vermek için iki devletli çözüm insanlığın umududur." dedi.
Portekiz ve diğer Avrupa ülkeleri
Lüksemburg Başbakanı Luc Frieden ve Dışişleri Bakanı Xavier Bettel parlamentoda yaptıkları konuşmalarda Filistin Devletini tanıma niyetinde olduklarını açıkladı. Yetkililer adımın iki devletli çözüm ilkesiyle uyumlu olacağını ve uluslararası toplumla eşgüdüm içinde hareket edeceklerini belirtti.
Malta Dışişleri Bakanlığı Daimi Sekreteri Christopher Cutajar, temmuz ayında BM Genel Kurulunda yaptığı konuşmada ülkesinin eylüldeki oturumlarda Filistin’i resmen tanıyacağını duyurdu. Cutajar, Malta’nın iki devletli çözümü desteklediğini ve Filistin’in tanınmasının barış için önemli bir adım olduğunu ifade etti.
Portekiz hükümeti temmuz ayında Filistin’i tanıma sürecini başlattığını açıkladı. Portekiz Dışişleri Bakanı Paulo Rangel ise, "Şimdiye kadar Filistin Devletini tanıma yolunda engel teşkil edecek bir durum yaşanmadı. Süreç devam ediyor." değerlendirmesinde bulundu.
Andorra, "New York Çağrısı"na imza atan 15 ülkeden biri olarak Filistin Devletinin tanınmasını destekledi. Ortak açıklamada, "Filistin Devletini halihazırda tanımış olan ya da tanımaya yönelik iradesini beyan eden ülkeler, bu yönde henüz adım atmamış olan tüm devletleri çağrıya katılmaya davet etmektedir." ifadeleri yer aldı. San Marino Parlamentosu da 15 Mayıs'ta aldığı tavsiye kararıyla hükümetin bu yıl sonuna kadar Filistin’i tanımasını oy birliğiyle kabul etti.
Filistin ve Türkiye'den açıklama
Filistin Dışişleri Bakanlığı, bu ülkelerin tanıma yönündeki açıklamalarını memnuniyetle karşılarken diğer devletleri benzer adımlar atmaya çağırdı. Türkiye de uluslararası platformlarda Filistin’in devlet olarak tanınması gerektiğini vurgulayıp çağrılarını yineledi.
İsrail'in tepkisi ve uluslararası endişeler
Batı Şeria’yı ilhak tehdidini yineleyen İsrail hükümeti, tanıma kararlarına karşılık ilhak seçeneğini gündeme getiriyor. Metinde adı geçenlere göre ABD yönetimi ise İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ilhak planına açıkça karşı çıkmıyor. Metinde yer alan ifadeye göre ABD Dışişleri Bakanı "Marco Rubio", Avrupa hükümetlerini ve diğer ülkeleri atacakları tanıma adımı konusunda "uyardıklarını" belirtti ve bunun Netanyahu hükümetinden sert karşılık alabileceklerini söyledi. Rubio ayrıca, Avrupalı ülkelerin tanımasının Gazze'de barış anlaşmasına varmayı "zorlaştıracağını" ve bunun "İsrail'i tepki olarak harekete geçmeye zorlayacağı" uyarısında bulundu.
Mevcut tanıma sayısı
Filistin Devleti, bağımsızlığını ilan ettiği 15 Kasım 1988'den bu yana BM üyesi 193 ülkeden 147 tarafından tanındı. Söz konusu 10 ülkenin BM Genel Kurulunda yapması beklenen açıklamalarıyla, tanıyan ülke sayısının 157'ye yükselmesi öngörülüyor.
