Yeni yıl öncesi zihin yorgunluğuna uyarı
Yeni yıl yaklaşırken artan tempo ve beklentiler, pek çok kişide zihinsel tükenmişlik riskini yükseltiyor. Uzmanlar, dinlenmeyle dahi geçmeyen kronik yorgunluğun tükenmişliğin önemli bir işareti olduğuna dikkat çekiyor ve yeni yılı daha fazla çalışarak değil, zihinsel yükleri azaltarak karşılamayı öneriyor.
Uzman görüşü: Medicana Konya Hastanesi — Klinik Psikolog Kübra Adam
Tükenmişlik bir zayıflık göstergesi değil, uzun süre sınır koymadan yaşamanın doğal bir sonucudur
Medicana Konya Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Klinik Psikolog Kübra Adam, tükenmişliği ani bir enerji kaybı olarak değil, uzun süreli stresin damla damla birikmesiyle ortaya çıkan bir zihinsel süreç olarak tanımlıyor. Uzun süreli stres altında kalan bireyde motivasyon, üretkenlik ve duygusal dayanıklılık azalıyor; kişi dinlense bile toparlanamayıp yaptığı işten keyif alamayabiliyor.
Adam, özellikle sorumluluk sahibi ve fedakar kişilerin daha yüksek risk taşıdığını vurguluyor. Sürekli başkaları için çaba gösterenler, yoğun çalışanlar, ebeveynler, mükemmeliyetçi bireyler, sınav baskısı yaşayan öğrenciler ve sürekli ulaşılabilir olmak zorunda hisseden gençler arasında tükenmişlikle sık karşılaşıldığını belirtiyor.
Kişisel sınırlar ve günlük belirtiler
Kişi kendi ihtiyaçlarını erteledikçe, beden ve zihin alarm vermeye başlıyor
Günlük yaşamda dinlenmeyi erteleme, duyguları bastırma ve 'sonra dinlenirim' yaklaşımı tükenmişliği besliyor. Uzun süreli dengesiz emek-karşılık ilişkisi, yüksek beklentiler, 'hayır' diyememe ve dinlenmeye suçlulukla bakma zihinsel enerjiyi tüketiyor. Sonuçta kişi otomatik pilota geçip görevleri yaparken içsel olarak kopmuş hissedebiliyor.
Yaygın belirtiler: dinlense bile toparlanamama, isteksizlik, tahammülsüzlük, sabah alarmında yorgun kalkma, eskiden keyif alınan etkinliklere karşı ilgi kaybı, küçük sorunlara aşırı tepki, unutkanlık, dikkat dağınıklığı ve akşamları sevdiklerle iletişim kuracak enerjinin olmaması.
Zihni dinlendirme stratejileri
Unutmamalıyız ki dinlenen bir zihin, hem ruh sağlığımız hem de üretkenliğimiz için en güçlü başlangıçtır
Kübra Adam, beynin sürekli karar verme, bildirimlere maruz kalma ve ekranlar arasında gidip gelme nedeniyle yorulduğunu; bu nedenle tatilde bile yorgun hissetmenin mümkün olduğunu söylüyor. Zihinsel dinlenme bedensel dinlenme kadar önem taşıyor.
Önerilen uygulamalar: gün içinde kısa molalar vermek, aynı anda birden çok iş yerine tek işe odaklanmak, ekranlardan bilinçli uzaklaşmak, uykuyu bir ihtiyaç olarak görmek, düzenli yürüyüş, nefes egzersizleri ve keyif alınan aktivitelerle zihne 'yeniden başlat' fırsatı sunmak.
Dinlenen bir beyin sadece daha üretken değil, aynı zamanda daha sakin ve daha dayanıklı olur
Yeni yıl, daha çok hedef belirlemekten öte zihni yoran alışkanlıkları azaltmak için bir fırsat olabilir. Uzmanlar, tükenmişliğin panzehirinin hızlanmak değil durmak, nefes almak ve kendine alan açmak olduğunu vurguluyor; zihinsel yükleri fark edip azaltmak ruhsal ve zihinsel dengeyi güçlendirir.
MEDİCANA KONYA HASTANESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ'NDEN KLİNİK PSİKOLOG KÜBRA ADAM
