TDK Açıkladı: 2025'in Kelimesi 'Dijital Vicdan'
Seçim Süreci ve Sonuç
Türk Dil Kurumu (TDK), 2025 yılının kelimesi/kavramı olarak 'dijital vicdan''ı açıkladı. Ankara Üniversitesi İletişim Araştırmaları ve Uygulama Merkezi (İLAUM) iş birliğiyle yürütülen çalışmada, halktan gelen öneriler ve uzman kurul değerlendirmesi sonucu seçim tamamlandı. Değerlendirme Kurulunun belirlediği "dijital vicdan", "vicdani körlük", "çorak", "eylemsiz merhamet" ve "tek tipleşme" kelime ve kavramları TDK’nin genel ağ sayfasında halk oylamasına sunuldu. Oylama sonucunda yaklaşık 300 bin kişi, bu yılın kelimesinin 'dijital vicdan' olması gerektiği yönünde oy kullandı.
TDK'nın Tanımı ve Toplumsal Bağlam
TDK’den yapılan açıklamada, vicdanın TDK sözlüğünde "kişiyi kendi davranışları hakkında bir yargıda bulunmaya iten, kişinin kendi ahlak değerleri üzerine düşünmesini sağlayan duygu" olarak tanımlandığı; dijital çağda bu olgunun farklı bir boyut kazandığı belirtildi. Açıklamada, sosyal medya ortamında yapılan beğeni, paylaşım ve yorumların bireyde geçici bir vicdani rahatlama oluşturabildiği ve bu durumun toplumsal-sosyal sorumluluklardan uzaklaştırabildiği vurgulandı.
Prof. Dr. Osman Mert'in Değerlendirmesi
TDK Başkanı Prof. Dr. Osman Mert ise Kahramanmaraş’ta 'dijital vicdan' kelimesini değerlendirerek açıklamada bulundu. Prof.Dr. Mert, "Türk Dil Kurumu olarak iki yıldır ’Yılın Kelimesi Kavramı’ uygulamasını halkımızla birlikte belirleme ve paylaşma programını sürdürüyoruz. Aslında bu, batı dünyasında 90’lı yılların sonundan beri karşılaştığımız bir uygulamaydı. Buradaki amacımız, dilimiz konusunda halkımızı düşündürmek, kurumumuzla vatandaşlarımız arasında bir bağ kurmak ve dil, kültür, kimlik konularındaki farkındalık düzeyini artırmak. Bu yıl da, dünyada yaşananları dikkate alarak, ’2025’i tek bir kelime ya da kavramla ifade etseniz bu ne olurdu?’ sorusunu halkımıza yönelttik. Bu kapsamda bize 41 bin 800 teklif ulaştı. Yaklaşık 8 bin civarında farklı öneri içeren bu kelimeleri, her kesimden alanında temayüz etmiş kişilerden oluşan 23 kişilik jürimiz değerlendirmeye tabi tuttu ve bu öneriler arasından 5 kelimeyi belirledik. Sonrasında ise bu 5 kelimeyi halkımızın oyuna sunduk. Dün akşam saat 17.30 itibarıyla halk oylaması sonuçlandı ve yaklaşık 300 bin oyla yılın kelimesi belli oldu. Bu yıl birinci gelen kavram "dijital vicdan" oldu. Dijital vicdan, özellikle son yıllarda dijitalleşmenin dünyayı etkisi altına aldığı bir dönemde, küreselleşmeyle birlikte artık küçük ekranlara sıkıştığımız, dijital dünyada yoğunlaştığımız bir süreci anlatıyor. Bugün, dünyada pek çok insani dram yaşanırken örneğin Filistin’de binaların yüzde 98’i yok edilmiş durumda, Doğu Türkistan ve Myanmar gibi coğrafyalarda insani trajediler yaşanıyor. Ancak biz çoğu zaman bu olayları sosyal medyada yalnızca bir beğeniyle geçiştiriyor, somut acılara soyut tepkiler vererek kendimizi tatmin etmeye çalışıyoruz. İşte bu nedenlerle halkımızın tercih ettiği ’dijital vicdan’ kavramı, içinde bulunduğumuz çağın duyarlılık sorununu ifade eden en güçlü kelime olarak öne çıktı" diye konuştu.
TDK BAŞKANI PROF. DR. OSMAN MERT, "BUGÜN, DÜNYADA PEK ÇOK İNSANİ DRAM YAŞANIRKEN; ÖRNEĞİN FİLİSTİN’DE BİNALARIN YÜZDE 98’İ YOK EDİLMİŞ DURUMDA, DOĞU TÜRKİSTAN VE MYANMAR GİBİ COĞRAFYALARDA İNSANİ TRAJEDİLER YAŞANIYOR. ANCAK BİZ ÇOĞU ZAMAN BU OLAYLARI SOSYAL MEDYADA YALNIZCA BİR BEĞENİYLE GEÇİŞTİRİYOR, SOMUT ACILARA SOYUT TEPKİLER VEREREK KENDİMİZİ TATMİN ETMEYE ÇALIŞIYORUZ"
