Veri Üretiminde Tarihi Artış Bekleniyor
Hinrich Vakfı'nın araştırmasına göre, 2024, 2025 ve 2026 yılları arasında üretilecek veri miktarının 552 zettabayt olması bekleniyor. Bu, şimdiye kadar üretilen 542 zettabayt veriden daha fazla bir miktar anlamına geliyor.
Veri, Çağın Petrolü
Gelişen yapay zeka teknolojilerinin eğitiminde kritik bir rol oynayan veri, günümüzde "çağın petrolü" olarak adlandırılmakta. Ülkeler arası jeopolitik rekabet içerisinde büyük veri havuzlarına sahip olan ülkeler ve şirketler, avantaj sağlamaya devam ediyor.
Özellikle ABD ve Çin, teknoloji alanında diğer ülkelere karşı üstünlüklerini artırırken, veri odaklı şirketler olan Amazon, Google, Meta, Tencent ve ByteDance da etkilerini genişletiyor.
Veri Üretiminin Tarihçesi
2010 yılında sosyal medya platformlarının yaygınlaşmasıyla birlikte veri üretimi 2 zettabayt olarak kaydedilirken, bir sonraki yıl bu rakam iki katına çıkarak 5 zettabayt olmuştur. 2022 yılı itibarıyla yapay zeka ürünlerinin son kullanıcıya ulaşmasıyla birlikte veri üretimi 101 zettabayt seviyesine çıkmıştır. Bu, 2010'dan bu yana 50 kat bir artışa işaret ediyor.
Veri Merkezlerinin Artan Su ve Enerji Tüketimi
Büyük veri üretimi, veri merkezlerinin artan su ve enerji gereksinimlerini doğuruyor. 2030 yılına kadar veri merkezlerinin günlük 450 milyon galon su tüketmesi öngörülüyor. Bu miktar, New York City'nin günlük su ihtiyacının yarısını karşılayabilecek kapasitede.
Enerji tüketimi de bir başka kritik unsur. 2022'de veri merkezleri ve yapay zeka toplamda 460 teravatsaat elektrik tüketirken, bu rakamın 2026'da 800 teravatsaat olması bekleniyor. Bu, birçok ülkenin toplam elektrik tüketiminden daha fazla bir tüketim anlamına geliyor.
Soğutma İhtiyacı ve Çözümler
İbrahim Geylan, Türkiye Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun Veri Merkezi Mühendisi, veri merkezlerinin modern dünyanın arşivleri olduğunu belirtiyor. Bu merkezlerin verimliliğini artırmak için etkili iklimlendirme ve soğutma sistemlerine ihtiyaç duyulmakta.
Yüksek kapasiteli soğutma cihazları, içme suyu kalitesinde işlenmiş suya ihtiyaç duyuyor. Geylan, bu durumun veri merkezlerinin tasarımına da yansıdığını ve tesislerin su ulaşımının kolay olduğu alanlara yerleştirildiğini ifade etti.
