Ağustosun Bilim Gelişmeleri: Evren, Yapay Zeka ve Paleontoloji
Elif Gültekin Karahacioğlu - Ağustos ayında kayda geçen bilimsel atılımlar, Dünya'dan yaklaşık 430 ışık yılı uzaklıktaki yeni gezegen keşfinden, makak maymunu beyni işlevlerini taklit eden bilgisayar teknolojisine kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Çin'den makak beyni gibi çalışan bilgisayar: "Darwin Monkey"
Zhejiang Üniversitesi Beyin Zeka Laboratuvarı araştırmacıları, makak maymununun beyin işlevlerini taklit edebilen yeni nesil bir bilgisayar geliştirdi. "Darwin Monkey (Darwin Maymunu)" adı verilen cihaz, üçüncü nesil bilgisayar teknolojisiyle; görme, duyma, dil ve öğrenme gibi yetileri geliştirilmiş düşünme yetileriyle birleştiriyor. Araştırmacılar, cihaza yapay zeka uygulamaları yükleyerek mantıksal çıkarım, içerik üretimi ve matematik problemi çözme gibi görevleri yerine getirebildiğini tespit etti.
Yeni gezegen: WISPIT 2b
Astronomlar, Dünya'dan yaklaşık 430 ışık yılı uzaklıktaki genç bir yıldızın yörüngesinde, Jüpiter benzeri bir gaz devi keşfetti. Hollanda'daki Leiden Üniversitesi, İrlanda'daki Galway Üniversitesi ve ABD'deki Arizona Üniversitesi öncülüğündeki ekip tarafından tespit edilen gezegene "WISPIT 2b" adı verildi. Keşif, Şili'deki Avrupa Güney Gözlemevi'ne ait Çok Büyük Teleskop (VLT) ile gerçekleştirildi. Gezegenin Jüpiter büyüklüğünde bir gaz devi olduğu ve yaklaşık beş milyon yaşında olduğu tahmin ediliyor.
Dünyada ilk: Kan dolaşımı olan deri dokusu üretildi
Queensland Üniversitesi araştırmacıları, laboratuvarda gerçek insan derisine en yakın modeli oluşturarak, damar, sinir, kıl folikülü ve bağışıklık hücrelerini barındıran çok katmanlı bir deri dokusu geliştirdi. İnsan cilt hücrelerinin kök hücrelere dönüştürülmesiyle oluşturulan bu modele, laboratuvarda üretilen küçük kan damarları entegre edilerek kendi dolaşım sistemine sahip bir yapı sağlandı.
İki yeni genom düzenleme teknolojisi
Çin Bilimler Akademisi Genetik ve Gelişim Biyolojisi Enstitüsü'nden bilim insanları, hem bitki hem de hayvan hücrelerinde DNA'yı daha hassas ve etkili değiştirmeyi mümkün kılan iki yeni genom düzenleme teknolojisi geliştirdi. Araştırmacılar, klasik "Cre-Lox" sistemiyle ilgili sorunlara çözüm getirdiklerini belirterek; büyük DNA parçalarını hassas biçimde yerleştirme, bozuk genleri tamamen değiştirme ve kromozomları ters çevirme ya da silme gibi işlemleri gerçekleştirebildiklerini duyurdu.
James Webb ile Dünya'ya yakın yıldız sistemindeki gaz devine yeni izler
NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanan astronomlar, Dünya'ya en yakın yıldız sisteminde bulunan dev gaz gezegene ilişkin yeni işaretler elde etti. Satürn ve Jüpiter'e benzer yapıda olan gezegenin yoğun gaz tabakası yaşam için elverişli olmasa da, yaşama elverişli uydulara sahip olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.
Norveç'te 75 bin yıllık geniş hayvan topluluğu bulundu
Kuzey Norveç'te bir mağarada yapılan kazılarda, Avrupa Arktik bölgesinde bilinen en eski hayvan topluluğunu temsil eden, 46 hayvan türüne ait yaklaşık 75 bin yıllık kemik kalıntıları keşfedildi. Buluntular arasında kutup ayısı, mors, Grönland balinası, Atlantik kutup martısı, pufla kazı, dağ kar tavuğu ve Atlantik morinası balığı ile Avrupa'da nesli tükenmiş ve İskandinavya'da daha önce görülmemiş yakalı yaban sıçanı türü de yer alıyor.
Çin'de yeni dinozor türü: Wudingloong wui
Yünnan eyaletinde bulunan fosillerin, otçul ve uzun boyunlu dinozorları içeren "Sauropodomorpha" kladına mensup yeni bir türe ait olduğu belirlendi. Erken Jura dönemine tarihlenen kemiklerin yaklaşık 200 milyon yıl öncesine ait olduğu bildirildi. Filogenetik analizler sonucu dönemin diğer türlerinden farklı özellikler gösteren türe "Wudingloong wui" adı verildi. Bu fosil, Doğu Asya'da şimdiye kadar keşfedilen en eski Sauropodomorpha örneklerinden biri olarak kayda geçti.
Fas'ta Ankylosaurus ailesinin en eski örneği: Spicomellus afer
Kuzey Afrika'da, Fas'ta bulunan ve uzunluğu 1 metreye ulaşan dikenlere sahip fosiller, Ankylosaurus ailesinden "Spicomellus afer" türüne ait en eski örnek olarak tanımlandı. Yaklaşık 165 milyon yıl önce yaşadığı belirtilen bu dinozorun dikenlerinin kemikle birleşik olması dikkat çekti. Londra Doğa Tarihi Müzesi yetkililerinden Susannah Maidment, "Bu durumu, yaşayan ya da nesli tükenmiş herhangi başka bir hayvanda görmedik." sözleriyle şaşkınlığını dile getirdi.
