YUCİTA Başkanı Tekelioğlu: Coğrafi işaretlerde denetim yönetmeliği şart
Türkiye, 300 milyar dolarlık küresel pastadan hak ettiği payı alamıyor
Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YUCİTA) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, coğrafi işaret tescilli ürünlere ilişkin kapsamlı bir denetim yönetmeliği çıkarılmasının zorunlu olduğunu belirtti.
Tekelioğlu, coğrafi işaretlerin küresel ölçekte önem kazandığını vurgulayarak, dünya genelindeki satış değerinin 300 milyar dolar seviyesine ulaştığını, Avrupa Birliği'nde ise satışların 100 milyar avro civarında olduğunu söyledi. Tekelioğlu, özellikle gıda krizleri ve COVID-19 pandemisinin bu alanı hızla büyüten etkenler olduğunu ifade etti.
Coğrafi işaret tescilinin hem tüketiciyi hem de üreticiyi koruduğunu, tescilin sahteciliğe karşı bir bariyer oluşturduğunu belirten Tekelioğlu, tescilin hakları belirlediğini ancak görev ve denetim mekanizmalarının açık olmadığını söyledi: "Tescil, tüketicileri de üreticileri de koruyor. Tüketicileri yönlendiriyor ve haksız rekabeti önlüyor."
Tekelioğlu, iç denetim ve dış denetimin gerekliliğini şu sözlerle özetledi: "Özdenetim, üretenin, üreticinin iyi niyetli dürüst şekilde kurallara göre üretmesidir. Dış denetim ise son derece önemlidir." AB kriterlerine göre dış denetimin akredite olmuş bağımsız özel sertifikasyon kuruluşları tarafından yapılması gerektiğini kaydeden Tekelioğlu, Türkiye'de bu alanda yeterli ilerleme sağlanamadığını söyledi.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın gıda maddelerinden sorumlu olduğunu hatırlatan Tekelioğlu, coğrafi işaretlerle ilgili bir denetim yönetmeliğinin 30 yıldır çıkarılamadığını, bunun da uygulamada boşluklara yol açtığını dile getirdi. Bu yasal eksikliğin, tescilli ürünlerde katma değer yaratılmasını engellediğini belirtti: "1800 tescilden 5-10'u AB'dekiler gibi çalışıyor."
Son olarak Tekelioğlu, coğrafi işaretlerin doğru bir sistemle Türkiye'ye büyük bir ivme kazandırma potansiyeli taşıdığına dikkat çekerek, ülke çapında güvenilir bir denetim mekanizması kurularak Coğrafi İşaretler Enstitüsü gibi müstakil bir kurumun oluşturulması gerektiğini vurguladı: "Coğrafi işaretler iyi bir sistemle Türkiye'yi ayağa kaldıracak potansiyele sahiptir."
YÖRESEL ÜRÜNLER VE COĞRAFİ İŞARETLER TÜRKİYE ARAŞTIRMA AĞI (YUCİTA) BAŞKANI PROF. DR. YAVUZ TEKELİOĞLU, COĞRAFİ İŞARET TESCİLLİ ÜRÜNLERE İLİŞKİN DENETİM YÖNETMELİĞİ ÇIKARILMASI GEREKTİĞİNİ BELİRTTİ
