Erdoğan: Çin Türkiye'yi 'Önemli Aktör' Olarak Görüyor
Şanghay Zirvesi dönüşü uçakta açıklamalar
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çin ziyareti dönüşünde gazetecilere yaptığı açıklamada, Şanghay İşbirliği Teşkilatı'nın 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi'ne katılımlarının, teşkilatla ve Asya ülkeleriyle kurulan ilişkilerin önemine işaret ettiğini belirtti. Erdoğan, Tiencin'deki temaslarının ardından uçakta soruları yanıtladı.
Erdoğan, “Çin, Türkiye'nin bölgesel önem ve etkisinin farkında. Bu nedenle Türkiye'yi önemli bir aktör olarak görüyor. Çin ile ilişkilerimizi geliştirmenin gayreti içerisindeyiz.” ifadelerini kullandı.
Zirvenin önemi ve altı çizilen ilkeler
Erdoğan, teşkilat üyesi 10 ülkenin nüfusunun 3,8 milyara ulaştığını ve ekonomik büyüklüğünün ise 30 trilyon dolara yaklaştığını hatırlattı. Teşkilatın 1996'dan beri dinamik bir dönüşüm içinde olduğunu belirten Erdoğan, bunun ekonomik ve ticari işbirliğini öne çıkaran bir hüviyet kazandırdığını, aynı zamanda küresel ve bölgesel sorunların çözümünde rol üstlendiğini vurguladı.
Erdoğan, “Şanghay Ruhu” başlığı altında sayılan eşitlik, istişare, karşılıklı güven ve fayda, farklılıklara saygı, ortak kalkınma ilkelerinin, 2019'da ilan edilen Yeniden Asya Girişimi'nin yaklaşımlarıyla örtüştüğünü ifade etti.
Görüşmeler ve gündem maddeleri
Erdoğan, zirvede yaptığı konuşmada çok taraflı diplomasi geleneği, bölgesel güvenlik ve sürdürülebilir kalkınma politikalarını ele aldığını, konuşmasında Gazze'deki durumu da gündeme getirdiğini söyledi. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile heyetlerin de katıldığı verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, ikili ilişkiler ve yatırımların masaya yatırıldığını aktardı.
Erdoğan, Çin ile ekonomik ilişkilerin daha dengeli ve sürdürülebilir hale getirilmesi hedefinde olduklarını, ekonomik ilişkilerden dijital teknolojilere, enerjiden sağlığa kadar geniş bir yelpazede işbirliği fırsatlarını değerlendirdiklerini dile getirdi. Ayrıca Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Üyesi Sekreteri Sayın Say Çi ve heyetiyle de verimli görüşmeler yaptıklarını kaydetti. Erdoğan, Dışişleri Bakanı'nın 3 Eylül'de düzenlenecek anma programına katılacağını bildirdi.
Zirve kapsamında Şi Cinping'in yanı sıra Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile gündemdeki konuları ele aldıklarını aktaran Erdoğan, birçok devlet ve hükümet başkanıyla da temaslarda bulunulduğunu ve bu görüşmelerde ikili işbirliği ile İsrail'in Filistin'e yönelik saldırılarının değerlendirildiğini ifade etti.
Doğu-Batı ilişkileri ve barış vurgusu
Bir gazetecinin People's Daily'de yayımlanan makaleye atfen yönelttiği soruya yanıt veren Erdoğan, Türkiye'nin dünyaya yalnızca Doğu-Batı ekseninde bakmadığını; soğuk savaş mantığında değil, yeni köprüler kurmanın gerekliliğini savunduklarını söyledi. Erdoğan, “Ufku soğuk savaş ayazında buz tutmuş bir ülke değiliz.” diye konuştu ve adil, hakkaniyete dayanan çözümlerle normalleşmenin mümkün olacağına inandıklarını belirtti.
Putin ile görüşme: Ukrayna, enerji ve müzakere süreci
Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ikili görüşmede Ukrayna-Rusya savaşının adil bir barışla sonlandırılması için yapılabilecekleri ele aldıklarını, özellikle enerji alanındaki işbirliğinin gündemde olduğunu aktardı. Türkiye'nin başından beri savaşın müzakereler yoluyla sona erdirilebileceğini savunduğunu, İstanbul'da gerçekleşen müzakerelerin bu yolun açık olduğunun ispatı olduğunu vurguladı.
Erdoğan, liderler seviyesinde sürecin ele alınmasının gerektiğini, müzakerelerin seviyesinin aşamalı olarak yükseltilmesini arzu ettiklerini belirtti. Ayrıca Putin'in Alaska Zirvesi dönüşü elde ettiği sonuçları ve ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmesini değerlendirdiklerini; Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile de telefon diplomasisi yoluyla temaslar yürüttüklerini kaydetti. Erdoğan, hem Zelenskiy hem Putin'in yaklaşımlarını olumlu bulduğunu ve İstanbul sürecinin devamı yönünde girişim olabileceğine dair muhatapların yaklaşımının olumlu olduğunu aktardı ancak henüz hazır olmadıklarını sözlerine ekledi.
(Sürecek)
