Erhürman: Kıbrıs müzakerelerine dört maddelik şart
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, Kıbrıs sorununa ilişkin kapsamlı çözüm müzakerelerine başlamadan önce önerdikleri dört maddelik metodolojinin tüm unsurlarının devreye girmesi gerektiğini vurguladı.
Üçlü görüşme ve öncelikler
Erhürman, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) lideri Nikos Hristodulidis ile Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Kıbrıs Kişisel Temsilcisi Mara Angela Holguin Cuellar ile gerçekleştirdiği üçlü görüşmenin yaklaşık 3 saat sürdüğünü belirtti. Görüşmede hellim tescili, geçiş kapıları ve siyasi eşitlik başlıklarında sınırlı ilerleme sağlandığını, ancak sürecin kapsamlı çözüm hedefine ulaşması için daha gidilecek yol bulunduğunu ifade etti.
Görüşme öncesinde üç liderin birlikte Kayıp Şahıslar Komitesini ziyaret ederek hem Kıbrıslı Türk hem de Kıbrıslı Rum kayıplara yönelik yürütülen çalışmalar hakkında bilgi aldıklarını aktaran Erhürman, komiteyle ilgili son dönemde yaşanan gelişmelerin kaygı verici olduğunu, ancak desteklerinin sürdüğünü söyledi.
Erhürman'ın üç ana gündemi
Erhürman, üçlü görüşmeye kendi açılarından üç ana başlıkla gittiklerini belirtti: Kıbrıs sorununa yönelik dört maddelik metodoloji önerisi, Tatar-Hristodulidis döneminde başlamış güven artırıcı önlemler ve daha önce sundukları 10 maddelik güven artırıcı öneri paketi. Hristodulidis'in bu kez kendi öneri paketini de sunduğunu, ancak bu paketlerin ilk kez dinlendikleri için henüz detaylı bir müzakere yapılmadığını, teklifleri not edip üzerinde çalışacaklarını söyledi.
Somut ilerleme kaydedilen başlıklardan biri hellim tescili oldu; Erhürman, hellim tescili konusunda "Ocak sonuna kadar tamamlanması yönünde bir netleşme oldu" diye konuştu ve bunun üreticiler açısından önemli bir tarih olduğuna dikkat çekti.
Geçiş kapıları ve altyapı projeleri
Geçiş kapıları konusunda Metehan'da 7 kabinın devrede olduğunu, lisans ve ruhsat işlemlerinin yalnızca Metehan'da değil Bostancı ve Derinya'da da yapılabilmesi konusunda uzlaşı sağlandığını belirten Erhürman, bu adımların Metehan'daki yığılmayı azaltması beklendiğini söyledi. Ayrıca tüm geçiş noktalarında personel sayısının artırılması yönünde ilke birliği oluştu.
Erhürman, Haspolat'taki arıtılmış suyun kuzeye transferi ve ara bölgede planlanan güneş enerjisi santrali gibi konuların da ayrıntılı şekilde ele alındığını, bu başlıklarda daha detaylı ve teknik çalışmalara devam edileceğini kaydetti.
Metodoloji, siyasi eşitlik ve garanti şartı
Erhürman, görüşme sonrasında yayımlanacak ortak açıklamada temel hedefin yalnızca güven artırıcı önlemler değil, Kıbrıs sorununun çözümü olduğunu vurguladı: Temel hedef, Kıbrıs sorununun çözümüdür.
Erhürman, liderlerin siyasi eşitliğe dayalı bir çözüm hedefini tekrar teyit ettiğini, ortak açıklamada bu ifadenin BM Güvenlik Konseyi kararlarına atıfla yer aldığını belirtti. Ortak metinde "iki toplumlu, iki bölgeli federasyon" gibi modeli tarif eden ibarelerin yer almadığını, siyasi eşitlik vurgusunun doğrudan bir çözüm modeli dayatmadığını ifade etti.
Erhürman önerdikleri dört maddeli metodolojiyi tekrar hatırlattı: 1) siyasi eşitliğin müzakereye oturmadan önce kabul edilmesi (dönüşümlü başkanlık dahil), 2) zaman sınırlı bir müzakere sürecinin tanımlanması, 3) bugüne kadar varılmış yakınlaşmaların kabul edilmesi ve 4) süreç sonunda çözüme ulaşılamazsa Kıbrıslı Türklerin bugünkü statükoya geri dönmeyeceğinin garanti altına alınması. Erhürman, bu dört maddenin hayata geçmeden kapsamlı çözüm müzakeresine başlamalarının söz konusu olmayacağını tekrar etti: “Bu dört maddenin bugün itibarıyla sekizde birindeyiz. Birinci maddenin de sadece ilk yarısı, yani BM Güvenlik Konseyi kararlarındaki siyasi eşitlik tanımı metne girmiş durumda. Dönüşümlü başkanlık yok. Dolayısıyla bizim açımızdan birinci madde tamamlanmış değil. Dört adımın dördü de devreye girmeden kapsamlı çözüm müzakeresine başlamamız söz konusu olmayacak.”
Görüşme sonrası değerlendirme
Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Erhürman, garantilerle ilgili "sıfır asker, sıfır garanti" gibi başlıkların bu toplantıda gündeme gelmediğini, Hristodulidis'in getirdiği paketin kendi 10 maddelik güven artırıcı önerilerine muadil olduğunu ancak kapsamlı çözümün esas parametreleriyle doğrudan ilgili olmadığını söyledi.
Erhürman, amaçlarının sadece yeniden müzakere masasına oturmak olmadığını vurgulayarak: “Müzakere olsun diye müzakere etmek istemiyoruz. Bizi çözüme götürecek bir müzakere masası istiyoruz. Bu yüzden önce doğru metodolojinin kabul edilmesi gerekir. Bizim pozisyonumuz değişmedi.” dedi.
Hellim tescili ve geçiş kapılarıyla ilgili atılan adımları "önemli ama sınırlı" olarak niteleyen Erhürman, günlük hayatı rahatlatacak bu ilk somut adımların ardından geçiş noktaları, ara bölgede güneş enerjisi santrali ve diğer güven artırıcı önlemler üzerinde daha kapsamlı ilerleme hedeflediklerini belirtti.
KKTC CUMHURBAŞKANI TUFAN ERHÜRMAN, YAPTIĞI ÜÇLÜ GÖRÜŞMENİN ARDINDAN AÇIKLAMALARDA BULUNDU.
