Küresel Net Sıfır Taahhütleri ABD'ye Rağmen Artıyor
YEŞİM YÜKSEL
Raporun özeti
Net Sıfır Takibi'nin (Net Zero Tracker) yayımladığı Net Sıfır Değerlendirmesi 2025, ABD federal hükümetinin net sıfır hedeflerinden çekilmesine rağmen küresel taahhütlerin büyümeye devam ettiğini ortaya koyuyor. NewClimate Institute analisti Saskia Straub, değerlendirmenin ulusal hükûmetlerden şehir ve şirketlere kadar çok sayıda emisyon kaynağını kapsadığını ve taahhütlerin güvenilirliğini ölçtüğünü belirtiyor.
Temel bulgular
Straub'a göre küresel çapta net sıfır hedeflerinin sayısı şirketler, bölgeler ve şehirler genelinde artış göstermeye devam ediyor. ABD federal planından çekilme, ulusal düzeyde kapsama alanını daraltsa da diğer ülkelerin büyük çoğunluğu taahhütlerine bağlı kaldı.
Değerlendirme, AB üye ülkeleri ve Tayvan dahil olmak üzere hükümetlerin %69%74%77%79 Raporda değerlendirilen 3.885 yerel yönetim ve şirketten 1.548'inin henüz net sıfır hedefi belirtmediği, 424 şirketin ise hiçbir emisyon nötrleştirme taahhüdü olmadan faaliyet gösterdiği vurgulanıyor. Net Sıfır Takibi, hedef sayısındaki hızlı artışın kalite ile eşleşmediğini, asgari bütünlük kriterlerini karşılayan kuruluş sayısının sınırlı kaldığını tekrar ediyor. Analize göre şirketlerin sadece %7%6,5%4 NewClimate Institute analisti Sybrig Smit, ABD'nin ulusal düzeydeki geri adımının küresel net sıfır kapsamını GSYH bazında %93%7719 eyalet net sıfır emisyon hedefine bağlılığını sürdürüyor; eyalet hedefleri de dahil edildiğinde küresel kapsama alanı GSYH'nin %83 Smit ayrıca, net sıfır emisyon hedefleyen 137 hükümetin %67%52'ydi). ABD merkezli net sıfır hedefli şirketlerin sayısı geçen yıl %9 artarak 279'dan 304'e çıktı. Bu şirketlerin toplam küresel geliri 12 trilyon dolar ve değerlendirilen ABD kurumsal gelirinin %64 Straub, küresel ortalama sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlamanın tek yolunun mümkün olan en kısa sürede küresel net sıfır karbondioksit emisyonuna ulaşmak olduğunu vurguluyor. Şeffaf net sıfır planları, ekonomilerin fosil yakıtlardan temiz teknolojilere yöneldiği bütüncül bir dönüşümün ön koşulu olarak öne çıkıyor. Hem Straub hem de Smit, hedeflerin etkili olabilmesi için yakın vadeli emisyon azaltımları, güçlü yönetişim ve net hesap verebilirlik gerektiğini; fosil yakıtların acilen aşamalı olarak kaldırılması ve rüzgar ile güneş gibi temiz enerji kaynaklarına geçişin hızlandırılmasının şart olduğunu belirtiyor. Smit, net sıfır taahhütlerinin hükümetler, işletmeler ve yatırımcılar için ortak bir yol gösterici olduğunu, gerçek dönüşümün ise bu taahhütlerin hesap verebilir politikalar, yatırımlar ve iş modeli değişikliklerine dönüşmesiyle gerçekleşeceğini söylüyor. Ayrıca dürüstçe uygulandığı takdirde net sıfır benimsemesinin, dünyayı daha yavaş ilerlemekten çıkarıp önümüzdeki 10 yılda gereken kararlı eyleme geçirebilecek bir kaldıraç olabileceğini ekliyor.
Güvenilirlik ve zayıf noktalar
ABD etkisi ve bölgesel tepkiler
Kurumsal boyut
İklim hedeflerinin uygulanması için uyarılar
Son değerlendirme
