Reuters'ta İsrail yanlısı sansür iddiası: Gazze haberlerinde çifte standart
Reuters çalışanları, ajansın Gazze'deki olayları aktarırken şirket yönetimi ve editörlerin İsrail yanlısı bir yayın politikası izleyerek haberleri engellediği ve sansür uyguladığı iddiasıyla gündemde.
Çalışanların iddiaları ve Enes Cemal eş-Şerif vakası
Dünyanın önde gelen haber ajanslarından Reutersın bazı çalışanları, İngiltere merkezli Declassified UK'ye isimlerini gizli tutarak yaptıkları açıklamada, ajansın üst yönetimi ve editör kadrosunda Gazze'deki soykırıma karşı 'İsrail yanlısı önyargı' bulunduğunu belirtti. Bu iddialar, Filistinli gazeteci Enes Cemal eş-Şerif'in bu ay İsrail saldırısında hayatını kaybetmesinin ardından yayımlanan ve büyük tepki çeken başlıkla yeniden alevlendi. Haberde eş-Şerif'in öldürülmesi 'İsrail, Hamas lideri olduğunu iddia ettiği Al Jazeera muhabirini öldürdü' başlığıyla verildi; eş-Şerif daha önce Reuters için çalışmış ve 2024 Pulitzer Ödülü kazanan Reuters ekibinin parçasıydı.
İç inceleme: Nicel ve nitel bulgular
Ajans içindeki bir çalışmanın aktardığına göre, Reuters tarafından 7 Ekim-14 Kasım 2023 tarihleri arasında yayımlanan ve 'İsrail-Filistin' etiketi taşıyan 499 haber incelendi ve bunun sonucunda 'İsraillileri etkileyen haberlere, Filistinlilere kıyasla daha fazla kaynak ayrıldığına' dair tutarlı bir örüntü tespit edildi. Bu bulgular, ajans içinde bir mektup hazırlanmasına ve haberlerin nicel ile nitel analizlerini içeren bir iç soruşturmanın başlatılmasına yol açtı.
Editoryal tercihler ve stil kılavuzundaki değişiklik
Eleştiriler sonrası Reuters Kalite ve Stil Editörü Howard S. Goller, 'Orta Doğu'daki çatışmaya ilişkin Reuters tarzı güncelleme' başlıklı bir e-posta gönderdi. Güncelleme, gazetecilere 'soykırım' kelimesine atıfla kullanma izni verirken, 'Filistin' teriminin kullanımı konusunda tarihsel bağlama ilişkin sınırlamaların sürdüğünü belirtti. Buna rağmen Declassified UK analizi, 21 Haziran-7 Ağustos arasındaki yaklaşık 300 haberden yalnızca 14'ünde 'soykırım' teriminin geçtiğini ortaya koydu; ayrıca 'soykırım' ifadesi kullanıldığında bu iddianın İsrail tarafından reddedildiği vurgusunun daima eklendiği görüldü.
Stil kılavuzunda eksik veya göz ardı edilen unsurlar
Declassified UK'nin tespitlerine göre, Goller'in e-postasında alıntılanan stil kılavuzu bölümleri çatışmayı öncelikle İsrail perspektifinden sunuyor; ABD ve İsrail'in ateşkes müzakereleri üzerindeki rolleri gibi önemli konular ise yer almıyor. Güncellenen kılavuz, İsrail'in yerleşim politikaları, 'apartheid' iddiaları ve Filistin'deki yıkımın kapsamı gibi unsurları önemli ölçüde eksik bildiriyor. Ayrıca stil kılavuzu, The Lancet'in 'Gazze'deki mevcut çatışmanın 186 bin ya da daha fazla ölüme yol açabileceği' öngörüsüne değinmiyor ve Gazze'nin 'gazeteciler için ölümcül bir çatışma bölgesi haline geldiği' gerçeğini yeterince yansıtmıyor.
Uzman ve gazeteci tepkileri
Orta Doğu tarihi uzmanı Dr. Assal Rad, Declassified UK'ye yaptığı değerlendirmede 'Gözlemlediğiniz kalıp özünde soykırım inkarı' ifadesini kullandı ve Reuters'ın, insan hakları uzmanları ile uluslararası kurumlar arasında oluşan 'soykırım' değerlendirmesini 'savaş' veya 'askeri harekat' çerçevesinde sunmayı tercih ettiğini söyledi. Eski BM insan hakları avukatı Craig Mokhiber ise Batılı medyanın sahadaki gerçekleri gizlemeye yönelik bilinçli tercihleri olduğuna dair eleştiriler yöneltti. İsrailli gazeteci Gideon Levy de Mayıs 2025'te yayımlanan yazısında cesur ve dürüst bir medyanın bu tür operasyonları önleyebileceğini, fakat bunun eksik olduğunu vurguladı.
Reuters'ın yanıtı ve ajans içi yansımalar
Reuters sözcüsü, yayınlarının 'Thomson Reuters Güven İlkeleri'ne uygun, adil ve tarafsız olduğuna inandıklarını belirtti ve savaş haberlerinin içerik olarak ajans içinde yakından incelendiğini, çeşitli kaynaklardan geri bildirim alındığını söyledi. Ajans içindeki bazı gazeteciler ise bu tartışmaların, Reuters'ın Gazze haberciliğini güçlendirme ve editoryal önyargıları düzeltme yönünde adımlar atması gerektiğine dair kaygıları artırdığını ifade etti.
Reuters'a yöneltilen bu eleştiriler, batı medyasının Gazze'deki gelişmeleri çerçeveleme biçimine ilişkin daha geniş etik ve insan hakları tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı. Buna karşın Anadolu Ajansı...
