Yeni Kaledonya'da bağımsızlık hamlesi: FLNKS ilan tarihi verdi
Fransız kolonisi Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS) ve bazı yerel kuruluşlar, Ada'nın bağımsızlığını en geç 2027 cumhurbaşkanı seçimlerinden önce ilan edeceklerini duyurdu. Bilgi, France Info kaynaklı bildiride yer aldı.
FLNKS'in açıklaması ve hedefleri
Ortak bildiride Ada için "tam egemenlik" statüsünün hedeflendiği vurgulandı. Bildiride yer alan ifadede, "Bağımsızlık, koşullar yerine getirilir getirilmez, en geç 2027 cumhurbaşkanı seçimlerinden önce ilan edilecektir." denildi.
Bougival Anlaşması'nın içeriği ve tepki
Yeni Kaledonya Geleneksel Senatosu, yerel halkın haklarını yansıtmadığı gerekçesiyle temmuz ayında imzalanan Bougival Anlaşması'nı reddetmişti. Anlaşma, Fransa'nın Bougival kentinde 12 Temmuz'da Yeni Kaledonyalı temsilciler ile Paris hükümeti arasında imzalanmış; metin, Ada'nın "Fransa'ya bağlı" özel statülü bir devlet kazanmasını ve Yeni Kaledonya vatandaşlığı oluşturulmasını öngörüyordu.
Anlaşma kapsamında Ada'da doğanlar ve burada 15 yıl boyunca kesintisiz ikamet edenlere seçimlerde oy kullanma hakkı tanınması kararlaştırıldı. Ayrıca, Ada'nın önemli kaynağı olan nikelin kullanımına ilişkin stratejik bir planın hayata geçirilmesi ve anlaşma konusunda yerlilerin görüşünü almak için referandum yapılması konusunda mutabakata varıldığı bildirildi.
Protestolar, bastırılma ve sürecin seyri
Fransız ana karasından yaklaşık 17 bin kilometre uzaklıktaki Yeni Kaledonya'da, bağımsızlık yanlıları Fransız hükümetinin yerli halkla yapılan anlaşmalara aykırı bulduğu anayasal reform girişimine karşı harekete geçmişti. Söz konusu girişim, yerli halkla 1998'de imzalanan Noumea Antlaşması'na aykırı olduğu gerekçesiyle tepki çekti.
Fransız hükümetinin, en az 10 yıldır Ada'da yaşayan Fransızların seçimlerde oy kullanmasının yolunu açma girişimi sonrasında 13 Mayıs 2024'te başlayan bağımsızlık protestoları güç kullanılarak bastırıldı. Ada'da Fransız güvenlik güçlerinin operasyonlarında 13 kişi hayatını kaybetmişti.
Bu olayların ardından Paris yönetimi, bağımsızlık yanlıları ile müzakere masasına oturdu ve söz konusu süreç Bougival Anlaşması'na giden süreci başlattı. FLNKS'in son açıklaması, anlaşmaya ve yürütülen sürece güçlü bir itiraz niteliği taşıyor.
