30. Yılında Doğu Raporu: DTSO Başkanı Mehmet Kaya'nın Değerlendirmesi
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya, "30. Yılında Doğu Raporu’ndan Bugüne" başlıklı panelde, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde 1995 yılında DTSO ile Diyarbakır Tanıtma Kültür ve Yardımlaşma Vakfı (DİTAV) tarafından hazırlanan "Doğu Sorunu: Teşhisler ve Tespitler" raporunun önemine dikkat çekti.
Raporun cesareti ve kapsamı
Kaya, raporun hazırlandığı döneme işaret ederek 1990’lı yıllarda Kürt sorununun büyük ölçüde güvenlik ve terör çerçevesinde ele alındığını hatırlattı. Paneldeki değerlendirmesinde, TOBB’un böyle bir çalışmayı gündemine almasını "önemli ve cesur bir adım" olarak nitelendirdi ve döneme ilişkin şu tespiti paylaştı: "Faili meçhullerin yaşandığı, güvenlikçi politikaların hakim olduğu bir dönemde, TOBB’un böyle bir çalışmayı gündemine alması önemli ve cesur bir adımdı."
Sorunun çok boyutluluğu: Sosyoloji, ekonomi, siyaset
Kaya, raporun en çarpıcı bulgusunun sorunun yalnızca güvenlik ekseninde çözülemeyeceğini ortaya koyması olduğunu vurguladı. Konuşmasında, "Bu mesele sosyolojisi, ekonomisi ve siyaseti olan bir sorundur. Bu çerçeve oluşturulmadan çözüm mümkün değildir" ifadelerini kullandı.
Bölgesel kalkınma ve teşviklerdeki eşitsizlik
Bölgesel kalkınma politikalarına ilişkin değerlendirmesinde Kaya, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin yatırım teşviklerinden yeterince yararlanmadığını belirtti. Kaya, bölgenin teşviklerden yararlanma oranının yüzde 5’ler düzeyinde kalırken, Batı illerinde bu oranın yüzde 65’lere ulaştığını aktardı.
Ayrıca eğitim ve temel tüketim harcamalarındaki farklara dikkat çeken Kaya, Batı ile bölgeleri arasındaki makasın eğitim harcamalarında 26 kata, gıda harcamalarında ise 22 kata varan uçurumlar oluşturduğunu söyledi ve bu tablonun "güvenlik merkezli bakış açısının bir sonucu" olduğunu değerlendirdi.
Diyalog ve müzakerenin önemi
Kaya, Türkiye’de son dönemde çözüm arayışlarında diyalog süreçlerinin konuşulmasının önemli olduğunu belirtti. Konuşmasında, "İsmi ne olursa olsun, bugün diyalog ve müzakerenin konuşuluyor olması önemlidir. Ancak hala farklı bakış açılarına alan açmakta zorlanıyoruz" ifadelerini kullandı ve diyalogun sürdürülebilir çözümler için vazgeçilmez olduğunu vurguladı.
DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI (DTSO) YÖNETİM KURULU BAŞKANI MEHMET KAYA, KÜRT SORUNUNUN YALNIZCA GÜVENLİK POLİTİKALARI EKSENİNDE ELE ALINMASININ ÇÖZÜMÜ MÜMKÜN KILMADIĞINI BELİRTEREK, SORUNUN SOSYOLOJİK, EKONOMİK VE SİYASAL BOYUTLARIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKTİĞİNİ SÖYLEDİ.
