ALEMDAR II ile Marmara Taraması: Güneyde Müsilaj Bulunmadı
GÜLSELİ KENARLI - İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü müdürü Prof. Dr. Cem Gazioğlu, İstanbul Üniversitesi araştırmacılarının R/V ALEMDAR II ile yürüttüğü Marmara Denizi seferinde denizin güney kesiminde müsilajın hiçbir evresine rastlanmadığını açıkladı.
Araştırma Bulguları
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü'nden bilim insanlarının, 4 gün önce başlayan seferinde yüzey, su kolonu ve deniz tabanı habitatlarında yapılan incelemelerde müsilajın hiçbir evresinin gözlemlenmediği bildirildi.
Prof. Dr. Cem Gazioğlu, Marmara'da müsilaj vakalarının genellikle ekim-kasım aylarında, su sıcaklıkları düşmeye ve tabakalaşma belirginleşmeye başladığında ortaya çıktığını belirtti. Yaptıkları çok disiplinli gözlemler sonucunda denizin güney kıyılarında müsilajın görülmediğini vurgulayarak şunları kaydetti: 'Bu durum, denizde dikey karışımın ve sıcaklık farklarının dengeli seyrettiğini, besin tuzu seviyelerinin ve rüzgar koşullarının sistemin dengesini koruduğunu gösteriyor.'
Gazioğlu, mevsim geçişini en iyi temsil eden dönemde yapılan seferde yüzey suyu sıcaklıklarının yaz sonundaki en yüksek değerlerinden normale gerilediğini, karışım derinliğinin arttığını ve bunun fitoplanktonların aşırı çoğalmasını ve organik madde birikimini sınırladığını söyledi. Bu nedenle müsilaj oluşumu için gerekli ortam kombinasyonunun oluşmadığını, sadece eylül ayı başında kısa süreli görünüp kaybolduğunu belirtti.
Marmara'nın Devam Eden Riskleri
Gazioğlu, Marmara Denizi'nin en kritik sorununun yüksek kirlilik yükü olduğunu vurguladı. Evsel, endüstriyel ve tarımsal atıkların tam arıtılmadan denize verilmesinin azot ve fosfor birikimini artırdığını, bunun suyun taşıma kapasitesini zorladığını ifade etti. İklim değişikliğiyle birlikte sıcaklık artışı, karışımın zayıflaması ve oksijen azalmasının durumu daha da kötüleştirdiğini dile getirdi.
Gazioğlu, müsilajın bu dönem gözlenmemesini olumlu fakat geçici bir gelişme olarak değerlendirerek şu uyarıyı yaptı: 'İklimsel stresler, kirlilik yükleri ve aşırı avcılık devam ettikçe deniz ekosistemi kırılganlığa ve yeni müsilaj olaylarına açık durumda.'
Çözüm Önerileri ve Seferin Kapsamı
Prof. Dr. Gazioğlu, Marmara Denizi'nin direncini artırmak için entegre havza yönetimi, atık su arıtımının iyileştirilmesi, balıkçılık baskısının azaltılması ve iklim uyum stratejilerinin birlikte uygulanması gerektiğini kaydetti. 'Denizin direncini artırmak ve müsilaj gibi olayların kalıcı biçimde önüne geçmek için ekosistem temelli, bilim destekli ve koordineli bir yaklaşım şart,' dedi.
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü'nün pazartesi günü başlattığı ve son yılların en kapsamlı çalışmalarından biri olan bu çok disiplinli seferde R/V ALEMDAR II ile Marmara Denizi'nin ekosistemi, deniz tabanı, biyoçeşitliliği ve müsilaj riskleri yüksek çözünürlüklü yöntemlerle inceleniyor.
Gebze Teknik Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ile İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Ana Bilim Dalı uzmanlarının katkı sunduğu seferde insansız hava araçları, su altı robotları, çok ışınlı derinlik ölçerler ve sonar sistemleriyle deniz yüzeyi, su sütunu ve deniz tabanı üç boyutlu olarak haritalanıyor. Elde edilen veriler yapay zeka, derin öğrenme ve sinir ağı algoritmalarıyla analiz ediliyor.
Sefer kapsamındaki amaçlar arasında müsilajın nedenleri, gelişim süreçleri ve gelecekteki olası risklerin belirlenmesi ile erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi yer alıyor.
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsünden bilim insanları, 4 gün önce R/V ALEMDAR II araştırma gemisiyle başladıkları Marmara Denizi seferinde, denizin güney kesiminin genelinde müsilaj incelemesi yaptı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cem Gazioğlu, bu sonbaharda müsilaj koşullarının oluşmadığını ancak iklimsel stresler, kirlilik ve aşırı avcılık nedeniyle Marmara Denizi ekosisteminin hala kırılgan olduğunu belirtti.
