İliç Çöpler Toprak Kayması: Bilirkişi Raporu Tasarım Hatasını İşaret Ediyor
Erzincan İliç’te 13 Şubat 2024 tarihinde meydana gelen toprak kaymasına ilişkin hazırlanan bilirkişi raporu, 11 Kasım 2025 tarihinde tamamlandı ve dördüncü duruşmaya sunuldu.
Bilirkişi heyeti ve raporun temel tespiti
Bilirkişi heyeti; jeoteknik, maden, çevre ve hukuk alanlarında görev yapan, Ankara, Hacettepe, İTÜ ve YTÜ gibi üniversitelerden 13 akademisyenden oluştu. Heyetin bilimsel incelemesi, toprak kaymasının jeoteknik tasarımda kullanılan zemin parametreleri ve hatalı stabilite parametreleri nedeniyle tetiklendiğini ortaya koydu.
Rapor, yığın liç sisteminin tasarımında kullanılan hatalı parametrelerin ve taban zeminin zayıflığının olayın kök nedeni olduğunu, radar ve izleme verilerinin değerlendirildiğini ve saha kontrollerinin yapıldığını belirtiyor.
Operasyon ve izleme süreçleri
Bilirkişi raporuna göre, işletme süreçleri ve erken uyarı sistemleri devredeydi. Radar verileri ve TARP sistemine dayalı gözlemler hareketin tespiti üzerine ilgili birimlerle paylaşıldı ve bölgeye erişim sınırlandırıldı. Raporda, işletme tarafının olay günü prosedüre uygun şekilde hareket ettiği kaydedildi.
Bilimsel değerlendirmeler, gerçekleştirilen patlatma faaliyetlerinin toprak kaymasının oluşumunda herhangi bir etkisi bulunmadığını da gösterdi.
Sorumluluk değerlendirmeleri
Bilirkişi heyeti, toprak kaymasının ana nedeninin mühendislik kaynaklı tasarım kusuru olduğunu belirtirken, bazı bireysel teknik sorumluluklara ilişkin tespitlerde de bulundu. Raporda; Operasyon Başkan Yardımcısı, Kıdemli Geoteknik Mühendisi, Operasyon Direktörü, GRE Tasarım ve Kontrol Mühendisleri ve Altyapı Çalışmaları Müdürü için "ağır derecede özene aykırılık" değerlendirmesi yer aldı.
Proje koordinasyonundan sorumlu Kenan Özdemir de raporda "ağır derecede özene aykırılık" kapsamında değerlendirildi. Özdemir’in toprak kaymasından kısa süre sonra yurt dışına çıktığı ve halen firari olduğu bilgisi raporda aktarıldı.
Raporda, SSR Mining Kıdemli Başkan Yardımcısı Cengiz Yalçın Demirci hakkında herhangi bir kusur tespiti yapılmadı; Demirci’nin olay günü sahada doğrudan operasyonel yetki veya sorumluluğu bulunmadığı, idari görevleri kapsamında hareket ettiği ve yönetim süreçlerini mevzuata uygun yürüttüğü belirtildi.
Çevresel etki ve müdahaleler
Çevresel etkilere ilişkin bölümde, baraj gölünde kimyasal kaynaklı bir canlı ölümüne rastlanmadığı, olay sonrası gerçekleştirilen fiziksel ve kimyasal müdahalelerin yerinde ve etkili biçimde uygulandığı bildirildi. Hem şirket hem de kamu kurumları tarafından yürütülen çevre izleme çalışmalarının titizlikle sürdürüldüğü ve numune sonuçlarının ilgili kurumlarla paylaşıldığı kaydedildi.
Genel değerlendirme
Bilirkişi heyetinin teknik ve bilimsel değerlendirmelerine göre, toprak kaymasının kök nedeni mühendislik kaynaklı tasarım kusuru olarak belirlendi; işletme, çevre yönetimi ve operasyon süreçlerinin ise mevzuata uygun şekilde yürütüldüğü sonucuna varıldı.
İLİÇ’TEKİ TOPRAK KAYMASINA İLİŞKİN YENİ BİLİRKİŞİ RAPORU DÖRDÜNCÜ DURUŞMAYA YETİŞTİ
