Kahramanmaraş Depremlerini İzleyen Şiddetli Yağışların Nedeni Atmosferik Nehirler
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Tolga Görüm ve ekibi, 14-15 Mart 2023'te Şanlıurfa'nın merkez ilçeleri ile Adıyaman'ın Tut ve Çelikhan ilçelerinde meydana gelen aşırı yağışların nedenini araştırdı. Aşırı yağışlar sonucunda bölgede 21 kişi hayatını kaybederken, 4 kişi de kayboldu.
Aşırı Yağışların Kaynağı Kızıldeniz
Yapılan incelemeler sonucunda, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından etkili olan aşırı yağışların Kızıldeniz'den gelen atmosferik nehir kaynaklı olduğu belirlendi. Bu yağışların, depremin tetiklediği heyelanlar ve diğer kütle hareketlerini artırdığı tespit edildi.
Prof. Dr. Görüm, bölgedeki heyelanları incelerken Mart ayındaki aşırı yağışların etkilerini gözlemlediklerini belirtti. Yapılan ölçümlere göre, Şanlıurfa ve Adıyaman'da son 21 yılın en yoğun yağışlarının meydana geldiği, sadece 20 saat içinde 183 milimetre yağış düştüğü kaydedildi. Bu durum, depremin yarattığı zayıflamış yamaçlarda heyelanları tetikledi ve toprak kaymalarının akışkan moloz hareketlerine dönüşmesine neden oldu.
İklim Değişikliğinin Etkisi
Atmosferik nehirlerin, tropikal bölgelerde yoğun su buharı içeren hava akımları olduğuna dikkat çeken Görüm, bu akımların binlerce kilometre boyunca nem taşıyarak ani ve şiddetli yağışlara sebep olabileceğini ifade etti. İklim değişikliği nedeniyle son 10-15 yılda atmosferik nehir vakalarının şiddetinin arttığını belirtti.
Doğal Afet Riskleri Artıyor
Prof. Dr. Görüm, atmosferik nehirlerin sadece yağış taşımadığını, enerji ve ısı transferinde de önemli rol oynadığını; bu akımların ani kar erimelerine yol açabileceğini dile getirdi. Ani kar erimeleri, heyelanlar ve taşkınlar gibi doğal afetleri tetikleyebiliyor. Depremin yarattığı yıkımın ardından aşırı yağışların, bölgedeki durumu daha da kötüleştirdiğini vurguladı.
Ekonomik Etkiler
Bölgedeki tarımsal arazilerin de aşırı yağışlardan olumsuz etkilendiğini belirten Görüm, bu durumun özellikle coğrafi işaretli ürünlerin yetiştirildiği tarım arazilerini tehdit ettiğini söyledi. Bölgeye özgü Antep fıstığı ve badem gibi ürünlerin yetiştirildiği alanların büyük zarar gördüğü ifade edildi.
Bu bulgular, bilim dünyasında önemli bir yer tutarken, bölge halkı için de yeni önlemler alınmasını zorunlu kılıyor.
Türk bilim insanları tarafından yapılan araştırmada, 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Şanlıurfa ve Adıyaman’da görülen aşırı yağışların, Kızıldeniz’den gelen bir atmosferik nehirden kaynaklandığı tespit edildi. İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Tolga Görüm, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Türk bilim insanları tarafından yapılan araştırmada, 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Şanlıurfa ve Adıyaman’da görülen aşırı yağışların, Kızıldeniz’den gelen bir atmosferik nehirden kaynaklandığı tespit edildi. İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Tolga Görüm, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
